Türk tarihine ışık tutan yazıtların yer aldığı Bilge Tonyukuk Anıtları'nın kapalı alanda koruma altına alınacağı Bilge Tonyukuk Müzesi'nin temeli atıldı. Moğolistan'ın başkenti Ulan Batur'a yaklaşık 60 kilometre mesafedeki alanda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yürütülen proje için temel atma töreni düzenlendi. Törene, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Moğolistan Kültür Bakanı Nomin Çinbat, TİKA Başkanı Serkan Kayalar, Türk Tarih Kurumu Başkanı Birol Çetin ile milletvekilleri, tarihçiler, bürokratlar ve bölge halkı katıldı. Bakan Ersoy, törende, TİKA tarafından bölgede bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmaları anlatrak, Moğolistan ile farklı alanlarda 30 yıla yaklaşan tarihsel, kültürel ve bilimsel iş birliğinin sonuçlarını korumak, devamlılık ve gelecek kuşaklara bir miras olarak bırakmak adına yeni bir adım attıklarını söyledi. Türk kültür varlıklarının, bulundukları alanda çağdaş bir müze konseptiyle sergilenmesiyle yılın her döneminde yerli ve yabancı turistlerin ziyaretinin mümkün olacağını belirten Ersoy, "Moğolistan Kültür Bakanlığı, Bilge Tonyukuk Müzesi için 7 hektar alan tahsis etti. 2002 yılında sit alanı olarak ilan edilen bu bölgenin korunmasına ve müze yapımına uygun hale getirilmesine destek sundular. Müze yapımı sonrası bu bölgede, ilk etapta 20 hektarlık bir alanda kültür-turizm kompleksi yapılmasının planlanması da bizleri ayrıca mutlu etmiştir." dedi. Ersoy, projede emeği geçenlere teşekkür etti. Proje 2024'te tamamlanacak Bakan Ersoy, anıtların bulunduğu alanda basın mensuplarına yaptığı açıklamada, bölgede TİKA tarafından daha önce geniş çaplı bir kazı çalışması yapıldığını anımsattı. Hazırlanan müze projesinin salgın nedeniyle ertelenmek zorunda kaldığını aktaran Ersoy, projenin 2024'te tamamlanacağını söyledi. Moğolistan ve Türkiye'nin ortak kültüre sahip olduğunu belirten Ersoy, "Ortak kültürümüzün gelecek nesillere yansıtılması açısından çok çok önemli bir yatırım bu. TİKA çalışmayı hızlı bir şekilde tamamlayıp buradaki ata yadigarı kültür noktalarıyla ilgili desteklerine devam edecek. Ata yadigarı topraklarla Türkiye'nin ilişkisini her geçen gün artırarak gelecek nesillere aktarmak için gerekli adımları hep beraber atıyoruz." ifadelerini kullandı. "Tarihimizden izlere yer verdik" TİKA Başkanı Kayalar da anıtları doğa şartlarına uygun olarak yerinde sergileme şeklinde bir müze çalışması yaptıklarını söyledi. Kayalar, "Yaklaşık 3 bin 370 metrekare bir alan içinde 18 metrekare yüksekliğinde bir müzede sergilenecek bu anıtları, ziyaretçiler yakın bir şekilde görebilecekler. Anıtlarımızı bilim heyetimizin değerlendirmesi ile hem dışarıdaki hem de içerideki mevsim şartlarına uygun bir şekilde iklimlendirme yaptık." dedi. Anıtı çevreleyecek müzedeki tasarım detaylarının önemine işaret eden Kayalar, "Bu tasarım detaylarında da Türk tarihimizden izlere yer verdik. Bu izlerde aynı zamanda yurt dediğimiz Türk çadırından esinlendik. Aynı şekilde, çift merkezli Türk kemeri dediğimiz kemer formundan da yararlandık. Yani müzemizi inşa ederken hem çadır hem de geleneksel Türk mimari formlarına da bu çağdaş müzecilik anlayışı içerisinde yer verdik." diye konuştu. "Kazılarla müzenin altyapısı hazırlandı" Tarihçi Ahmet Taşağıl ise daha önce yapılan kazılarla müzenin altyapısını hazırladıklarını belirterek, yapılacak müze ile hem eserlerin korunacağını hem de gelecek nesillere aktarılmasının sağlanacağını ifade etti. Taşağıl, "Bilge Tonyukuk ve Türk adının burada görülmesi Türk kültürünün ve siyasetinin belirlenmesi açısından burada müze olması çok çok önemlidir. Bir, anıtın korunması sağlanacak. İkincisi turizm açısından da değerli buluyoruz." diye konuştu. Tören Temel atma töreninde Moğolistan Kültür Bakanı Çinbat da bir konuşma yaparak, proje tamamlandığında iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfanın açılacağı değerlendirmesinde bulundu. Törenin ardından geleneksel Moğol çalgısı eşliğinde uzun hava seslendirildi. Daha sonra Bakanlar Ersoy ve Çinbat, iki ülke bürokratları eşliğinde müzenin temelini attı. Bilge Tonyukuk Müzesi Anıtların ve çevresinde yer alan Göktürk dönemine ait tarihi eserler ile arkeolojik buluntuların doğa şartlarına karşı koruma altına alınmaları sağlanacak. Çağdaş müzecilik anlayışına göre hazırlanacak proje tamamlandığında müze, köklü Türk tarihinin ziyaretçilere aktarıldığı bir kültür ve eğitim merkezi işlevi görecek. Yapılacak müzenin içerisinde yürüme yolları, tarihi eser deposu, fuaye alanı, görsel-işitsel salon ve turizm danışma bölümleri yer alacak.