Minik bir bebekte bir göz düz bakarken diğerinin hafifçe içe ya da dışa kaydığını fark etmek ebeveynler için hem şaşırtıcı hem endişe verici olabilir. Ancak bu durum sadece estetik bir fark değil; görme gelişiminin sağlığı açısından da önemli bir sinyaldir. Erken fark edilen şaşılık, zamanında tedaviyle tamamen düzeltilebiliyor.
Göz Kayması Nedir, Neden Olur?
Tıpta “strabismus” olarak bilinen şaşılık, iki gözün aynı noktaya odaklanamaması anlamına gelir. Yeni doğan bebeklerde gözlerin zaman zaman kayması normal sayılabilir, özellikle ilk 3–4 ayda. Ancak bu kaymalar sıklaşıyorsa veya belirginleşiyorsa, bu artık bir gelişim süreci değil, bir uyarıdır.
Gözlerden biri içe (ezotropya), dışa (ekzotropya), yukarıya ya da aşağıya kayabilir. Bu da iki gözün birlikte çalışmasını zorlaştırır ve uzun vadede “göz tembelliği” riskini doğurabilir.
Şaşılığın Olası Nedenleri
- Bebeklerde şaşılığın birçok farklı nedeni olabilir:
- Göz kaslarının eşit çalışmaması veya sinir koordinasyon eksikliği
- Hipermetropi, astigmat, miyop gibi görme kusurları
- Ailede şaşılık öyküsü olması (genetik yatkınlık)
- Prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı veya nörolojik gelişim farkları
- Bir gözde katarakt gibi görme engellerinin bulunması
Bazı bebeklerde ise “yalancı şaşılık” denen durum görülür; yüz yapısı veya göz kapağı şekli nedeniyle göz kaymış gibi görünür ama aslında göz hizası normaldir. Ancak bunun gerçek mi yalancı mı olduğunu anlamak için doktor muayenesi şarttır.
Yapılması Gerekenler
- Gözlemleyin: 3–4 ay sonrasında hâlâ göz hizasında düzelme olmuyorsa, durumu izlemeye alın.
- Erken Muayene: Kayma fark ettiğiniz anda vakit kaybetmeden bir çocuk göz doktoruna başvurun.
- Uzman Değerlendirmesi: Göz kasları, sinirler ve görme gücü detaylı olarak incelenmelidir.
Tedavi Seçenekleri
- Görme kusurları için gözlük
- Zayıf gözün güçlenmesi için göz bandı terapisi
- İleri vakalarda göz kası ameliyatı
- Takip: Tedavi süreci sabır ister; düzenli kontrol, kalıcı iyileşmenin en güçlü anahtarıdır.
Bebeklerin göz kayması “geçer” diye beklenmemelidir. Çünkü erken tanı, sağlıklı görmenin geleceğini belirler. O minik gözler, dünyayı net görebilsin diye erken adım atmak en büyük iyiliktir.
