“İyiyim” derken bile kalbinde taşıdığı yükü anlatamaz çoğu zaman. Çocukluk deyince akla oyunlar, kahkahalar, masum heyecanlar gelir; fakat gerçek şu ki depresyon yalnızca yetişkinlere ait bir sorun değildir.
Son yıllarda uzmanlar özellikle okul çağındaki çocuklarda içe kapanma, duygusal çöküntü ve davranış değişimlerinin dikkat çekici şekilde arttığını belirtiyor. Bu da bize şunu söylüyor: Çocukların da tıpkı yetişkinler gibi anlaşılmaya, duyulmaya ve güvenli bir alana ihtiyacı var.
Depresyon Çocuklarda Nasıl Başlıyor?
Çocuklarda depresyon çoğu zaman büyük bir gürültüyle gelmez; tam tersine sessizce hayatlarına sızar.
Aile içindeki çatışmalar, okul baskısı, arkadaş sorunları, travmalar, hastalıklar ya da kayıplar bu süreci başlatan unsurlar olabilir.
Ancak yetişkinlerle çocuklar arasındaki en büyük fark şudur:
Çocuk duygusunu anlatamaz; davranışıyla gösterir.
Bu nedenle depresyon çoğu çocukta şu sinyallerle kendini belli eder:
- Bitmeyen bir yorgunluk
- Nedensiz öfke patlamaları
- Sevdiği oyun ve aktivitelerden uzaklaşma
- Okul başarısında hızlı düşüş
- Sık sık yaşanan baş ve karın ağrıları
- Uyku düzeninin bozulması
Küçük bir bedenin büyük bir yük taşıdığını anlayabilmek için bazen yalnızca iyi bir gözlemci olmak yeterlidir.
Belirtiler Neden Yetişkinlerden Farklı Görünür?
Çocukların beyni ve duygusal mekanizması hala gelişim aşamasındadır. Bu yüzden “Neyim var?” sorusunun cevabını kendileri bile tam olarak bilemezler.
Depresyon, çocuklarda çoğu zaman klasik anlamda üzüntü olarak değil; inatçılık, saldırganlık, aşırı hareketlilik ya da tamamen içine kapanma şeklinde ortaya çıkar.
Bazı çocuklar ise kendini suçlamaya başlar:
“Ben yüzünden oldu.”
“Hep ben kötüyüm.”
“Kimse beni sevmiyor…”
Bu cümleler küçük görünür ama altında derin bir yarayı işaret eder.
Aileler Ne Yapmalı?
Uzmanların üzerinde en çok durduğu nokta:
Eleştirmeden, küçümsemeden, acele etmeden dinlemek.
“Abartıyorsun.”
“Senin yaşında ne derdin olabilir?”
gibi sözler, çocuğun içine kapanmasına neden olur.
Bunun yerine ailelerin atabileceği en sağlıklı adımlar şunlardır:
- Gözlem: Davranıştaki değişimleri fark etmek
- Konuşma: Ona sakin ve güvenli bir konuşma alanı sunmak
- Güvence: “Yanındayım, birlikte çözeceğiz.” mesajını hissettirmek
- Destek: Bir uzmandan yardım istemenin güç göstergesi olduğunu bilmek
Erken fark edilen depresyon, çocuğun yetişkinlik dönemindeki ruh sağlığına büyük katkı sağlar.
Tedavi Süreci Nasıl İlerliyor?
Çocuklarda depresyon tedavisi genellikle bir ekip işidir.
Psikolojik destek, oyun terapisi, aile danışmanlığı ve gerektiğinde uzman kontrolünde ilaç tedavisi sürece dahil olur.
Özellikle oyun terapisi, çocukların kelimelerle ifade edemedikleri duyguları oyun yoluyla dışarı çıkarabilmesi açısından büyük önem taşır.
Ev ortamının sakin, güvenli ve sevgi dolu olması ise iyileşme hızını doğrudan etkiler.
Bir çocuk kendini anlatamadığında, yetişkinlerin kalbiyle duyması gerekir. Çocuklarda depresyon fark edildiğinde sevgiyle yaklaşmak ve profesyonel destek almak, onların geleceğine bırakılabilecek en değerli hediyedir.
