“Yeğenim parkta sürekli çamur yiyor” diyorsanız, bu sadece çocukça bir oyun olmayabilir. Çocuğunuzun sık sık toprak, kağıt, kil ya da boya gibi şeyleri ağzına götürmesi, erken fark edilmesi gereken bir davranış bozukluğudur. Uzmanlara göre bu alışkanlık sadece meraktan değil, bazen vücudun eksik sinyallerinden de kaynaklanabilir.
Pika Sendromu Nedir?
Pika, yiyecek değeri olmayan maddeleri (örneğin toprak, sabun, kağıt, kül, kil, boya parçaları) sürekli şekilde yeme davranışıdır. Eğer bu durum bir aydan uzun sürüyorsa ve çocuğun gelişim düzeyiyle bağdaşmıyorsa, artık “meraktan ağza götürme” değil, bir yeme bozukluğu olarak kabul edilir.
Uzmanlar, pika davranışının çoğu zaman dikkatle fark edilmediğini söylüyor. Çünkü ebeveynler, çocuklarının bu davranışını oyunla karıştırabiliyor. Oysa erken teşhis, hem fiziksel hem psikolojik zararların önüne geçmekte büyük önem taşıyor.
Kimlerde Görülür, Kimler Risk Altında?
Pika en çok 6 yaş altı çocuklarda görülüyor. Bununla birlikte hamile kadınlarda, gelişimsel bozukluğu olan bireylerde veya psikiyatrik rahatsızlık yaşayanlarda da ortaya çıkabiliyor.
Bazı araştırmalara göre demir veya çinko eksikliği, yetersiz beslenme, aile içi stres ve düşük sosyoekonomik koşullar bu alışkanlığın ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor.
Yani mesele sadece “toprak yemek” değil; vücudun bir şey istediğini anlatma şekli olabilir.
Neden Toprak Yemek İsterler?
- Mineral eksikliği: En yaygın nedenlerden biri. Vücut özellikle demir ve çinko eksikliği yaşadığında, bazı çocuklarda toprak yeme isteği gelişebiliyor.
- Duyusal keşif: Bazı çocuklar farklı tat ve dokuları merak eder, ağız yoluyla tanımaya çalışır. Fakat bu keşif sınırı aşarsa pika baş gösterebilir.
- Psikolojik etkenler: Aile içi gerginlik, ilgisizlik, kaygı veya gelişimsel bozukluklar da bu davranışı tetikleyebilir.
Kısacası pika, sadece fiziksel değil; duygusal ve çevresel yönleri de olan bir durumdur.
Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?
- Çocuğunuz bir aydan uzun süredir toprak, kağıt veya benzeri maddeleri düzenli olarak yiyorsa,
- Bu davranış yaşına uygun değilse (örneğin 2 yaş sonrası hâlâ devam ediyorsa),
- İştahta azalma, kilo kaybı, halsizlik, karın ağrısı ya da kabızlık gibi belirtiler eşlik ediyorsa,
mutlaka bir çocuk doktoruna veya çocuk psikiyatristine başvurulmalıdır.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
- Güvenli bir oyun ortamı oluşturun: Çocuğun toprak, boya ya da zararlı maddeye erişimini sınırlandırın.
- Beslenmesini güçlendirin: Özellikle demir ve çinko yönünden zengin gıdalar (et, yumurta, baklagiller, yeşil sebzeler) verin.
- İlgisini yönlendirin: Toprak yerine renkli oyun hamurları, kum havuzları veya yaratıcı aktivitelerle duyusal ihtiyacını karşılayın.
- Profesyonel destek alın: Bu davranışın altında yatan sebep yalnızca çocuk tarafından değil, uzman yardımıyla da değerlendirilmelidir.
Çocuğunuzun sık sık toprak, kil veya boya gibi şeyleri ağzına götürmesi sadece “çocukça bir oyun” olmayabilir. Bu davranış, bazen vücudun “yardım isteği”dir. O yüzden fark ettiğiniz anda görmezden gelmeyin çünkü erken farkındalık, hem sağlığı hem geleceği korur.
