Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan ve bazı bireylerde sağlık sorunlarına yol açabilen bir protein grubudur. Çölyak hastalığı veya gluten intoleransı olan kişilerde gluten tüketimi, bağırsaklarda iltihaplanmaya ve ciddi sindirim sorunlarına neden olur. Bu nedenle, glutensiz diyet bu bireyler için hayati önem taşır.
Glutensiz diyet, adından da anlaşılacağı üzere, gluten içeren tüm gıdaların (buğday, arpa, çavdar) beslenmeden çıkarılması ve yerine glutensiz alternatiflerin tercih edilmesi esasına dayanır. Son yıllarda sadece çölyak hastaları değil, gluten hassasiyeti olanlar ve genel sağlığını iyileştirmek isteyenler arasında da tercih edilmeye başlanmıştır.
Glutensiz Diyette Neler Tüketilir?
Glutensiz diyette ekmek, makarna, kek gibi geleneksel tahıllar yasaktır. Ancak yerine
Mısır, pirinç, kinoa, darı gibi gluten içermeyen tahıllar,
Doğal taze sebze ve meyveler,
Et, balık, yumurta ve süt ürünleri (laktoz intoleransı yoksa),
Baklagiller ve kuruyemişler tüketilir.
Marketlerde glutensiz un, makarna, ekmek ve atıştırmalık gibi pek çok alternatif ürün bulunmaktadır. Ancak ürün etiketlerinin dikkatle okunması gerekir çünkü bazı işlenmiş gıdalarda gizli gluten bulunabilir.
Glutensiz Diyetin Faydaları
Glutensiz diyet, çölyak hastalarında bağırsak sağlığını koruyarak, karın ağrısı, ishal ve kansızlık gibi belirtilerin önüne geçer. Aynı zamanda genel sindirim sisteminin düzenlenmesine katkı sağlar. Bazı kişilerde enerji seviyesinde artış ve daha iyi bir yaşam kalitesi gözlemlenmiştir.
Ancak, glutenin bulunduğu tahıllar birçok besin maddesi açısından zengin olduğu için, glutensiz diyette besin çeşitliliğine dikkat edilmelidir. Diyette eksik kalan vitamin ve mineraller (özellikle B vitamini ve demir) takviye edilmelidir. Ayrıca, glutensiz ürünler genellikle daha pahalıdır ve diyetin sürdürülebilirliği zorluklar yaratabilir.
Glutensiz Diyet Kimler İçin Uygundur?
Çölyak hastaları için kesinlikle uygulanması gereken bir tedavi yöntemidir.
Gluten intoleransı ve hassasiyeti olanlar da bu diyetten fayda sağlar.
Sağlıklı bireylerde ise dikkatli ve doktor/gıda uzmanı kontrolünde uygulanmalıdır, aksi takdirde besin eksikliklerine yol açabilir.
