Yavuz Müftüoğlu / TÜRKGÜN Pandemi ile başlayan ve çip krizi, magnezyum ve tedarik sıkıntısı ile devam eden sorun yumağı otomotiv sektöründe dengeleri bozdu. Bu sorunlar nedeniyle araç üretimi sekteye uğramasıyla oluşan sıfır araç bulunurluğu sorunu ikinci el araç piyasasında da etkilerini artırarak hissettirmeye devam ediyor. Art arda yaşanan krizlerle birlikte piyasaya arz edilen araç sayısı da gün be gün azalmaya hatta durma noktasına geldi. Pandemi sürecinde fabrikalarda araç üretimlerine verilen ara ve ardından başlayan çip krizinin etkisiyle sıfır araç satışlarında elde bulunan stoklar kullanıldı. Stokların tükenmesi ile birlikte tedarik sorunu gündeme gelirken, bu sorunlar sıfır araçların satışında bir karaborsa oluşumuna sebep oldu. Oluşan karaborsa ise ikinci elin sıfır bir araçtan daha pahalıya satılmasına neden oluyor. ELDEKİ KIYMETE BİNDİ İkinci el araç piyasasında yaşanan fahiş fiyat artışları da devam ediyor. İkinci el araç fiyatlarında yaşanan fahiş artışlar ile vatandaş istediği arabayı alamıyor. Araç sahipleri ise elindeki araçlara gözü gibi bakmaya başladı. Sıfır araç almayı düşünen, aracını yenilemeyi düşünen tüketiciler de, bu içinden çıkılması zor durum karşısında ellerindeki araçların değerlerini koruma yolunu tercih etmeye başladılar. Özetle sıfır araç olmayınca, eldeki kıymete bindi. Devir garajdaki otomobilin değerini anlama devri hâline geldi. KRİZ, İKİNCİ ELE YARADI Kovid-19 ile birlikte yaşanan dalgalı seyir en çok otomotiv sektörünü etkiledi. 2.elde fiyatlar bir çok sıfır modeli geçmiş durumda. Özellikle 2022 yılında sıfır araçlardaki tedarik sorununun devam etmesinden ötürü bayiler, ikinci el araç firmaları ve galericiler araç stoklamaya başladı. Bu durum hem fiyatları arttırdı hem de bulunurluğu zorlaştırdı. Sabahtan akşama artan fiyatlar, aracını değiştirmek için satan bir çok vatandaşı da pişman etti. Hal böyle olunca sattığı aracın yerine yenisini koyamayan vatandaş, aracını da piyasadan ucuza satmış oluyor. SERVİSLERİN BAKIM YARIŞI Otomotiv piyasasında yaşanan bu gelişmeler, markaların kampanya anlayışını da değiştirdi. Markalar, servis ve bakım kampanyalarına ağırlık vermeye başladı. Markalar, müşterilerin ellerindeki araçlarını kriz geçene kadar kullanabilmeleri için birbirinden cazip avantajlar sunan servis ve bakım kampanyaları düzenlemeye başladılar. Her yıl bu dönemlerde birbirinden cazip otomobil kampanyaları ile adeta yılı ‘kampanya yarışı’ ile bitirmeye çalışan markalar, şimdi de ‘bakım-servis- yedek parça’ kampanyaları ile yarışa girdiler. AL-SATÇILAR PIYASAYI BOZUYOR İkinci el piyasasında yaşanan artışı resmiyette geçerli olmayan fakat piyasada aktif olan ve bireysel olarak çalışan kişilerin karaborsacılık yaptığını ifade eden uzmanlar, “2. elde de bu işi yapan esnaflardan ziyade al-satçılık yapan kişiler daha fazla. Oto galerilere getirilen yeterlilik belgesi zorunluluğu da henüz aktifleşmedi. Bu durumda oto galericilere faydası olması beklenen düzenleme al-satçı kişilerin işine yaradı. Bu belge ile satılan mal için tüm sorumlulukları satıcı üstlenecekti. Ancak al-satçı kişiler hiçbir sorumluluğu kabul etmiyor. Böylece ikinci eldeki fiyat artışı da kaçınılmaz oluyor” ifadelerini kullandılar.