Yavuz Müftüoğlu / TÜRKGÜN Dünya genelinde çip, hammadde tedariki ve pandemi nedeniyle otomotiv sektöründe küresel bir kriz yaşanıyor. Birçok üretici firma üretimini azaltmak sorunda kaldı, birçok fabrikada çalışma süreleri azaltıldı ya da bir süre üretime ara verdi. Dünya ekonomisinin yaklaşık %3’üne tekabül eden otomotiv sektöründe ciddi oranda üretim azalması oldu. Bu durum sıfır araç bulunurluğunda sıkıntı oldu. Hem sıfır araçlarda hem de ikinci elde büyük oranda fiyat artışlarına sebep oldu. Sektör tam toparlanma eğilimi göstermeye başlamışken, Rusya-Ukrayna savaşı otomotiv sektörüne de olumsuz etkiledi. Parça tedariğindeki sorunlar nedeniyle birçok şirket üretime ara vermek zorunda kalırken, otomotiv sektöründeki çip krizinin derinleşmesinin de araç maliyetlerini artıracağını söylüyor. SEKTÖR TEDİRGİN Ülkemizde otomotiv ve ticari araç pazarında, yedek parça ve satış sonrası sektörünün gelişiminde önemli roller üstlenen Motor Aşin, Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaşın otomotiv endüstrisine bırakacağı etkiler üzerine değerlendirmelerini paylaştı. Soğuk savaşın başlaması halinde otomotivde maliyetlerin artacağı ifade edilirken, tedarik ve enerji piyasalarındaki gergin atmosferin, otomotive de hammadde tarafında sıçrayarak yeni bir kriz riski ortaya çıkardığı belirtildi. Hâli hazırda otomotivin küresel boyutta birçok problemle yüz yüze kaldığını söyleyen Motor Aşin CEO’su Saim Aşçı, Rusya’nın en önemli hammadde tedarikçilerinden olduğuna ve otomotiv sektöründe küresel hammadde ihtiyacının %40’ını karşıladığına dikkat çekti. Motor Aşin CEO’su Saim Aşçı Tedarik sıkıntısı, üretim maliyetlerini arttıracak Rus otomotiv pazarının geçtiğimiz yıl yüzde 4.3 büyüme göstererek 1.67 milyon araç ürettiğini söyleyen Saim Aşçı, buna karşın “OİB verilerine göre ülkemizin otomotiv ihracatında 9’uncu sırada yer alan Rusya’ya, 2021’de 705 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bunun 625 milyon dolarlık kısmını ise tedarik sanayi kapsıyor. Ukrayna içinse bu rakam 220 milyon dolar. Otomotivde ihracatın büyük bölümünü AB ülkelerine yapan ülkemizin, savaş nedeniyle ekonomik darboğaza girecek bu ülkelerden pazar kaybı yaşama riskini göz ardı etmemek gerekiyor” dedi. Savaşın AB ülkelerindeki üretime olacak etkilerine de mercek tutan Aşçı “ABD ve Avrupa ülkeleri, Ukrayna ve Rusya’dan tedarik ettiği kritik hammaddeleri ve komponentleri alternatif pazarlardan tedarik ederek üretimi regüle edebilir. Fakat bu durum sebebiyle araç başı üretim maliyetlerinin tekrar artacağını öngörüyoruz; iç pazar dahil otomotiv üretiminde ve tedarik sanayinde daralma ile karşı karşıya kalabiliriz” ifadelerini kullandı. RUSYA AKTİF ROL OYNUYOR Otomotivde kullanılan nikelin tedarikinde dünyada üçüncü sırada yer alan Rusya, paladyumun da yüzde 40’ını tek başına karşıladığını söyleyen Saim Aşçı, “Ek olarak çip üretiminde kullanılan neon ve C4F6 (hekzaflorobütadien) gazlarının tedarikinde Rusya, Ukrayna ile birlikte en önemli tedarikçisi konumunda. ABD’nin yılda 8 milyon tondan fazla neon ve C4F6 türü gaz tükettiğini ve Ukrayna’dan ithal ettiğini de hatırlatmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.