Çin ve Japonya arasındaki diplomatik ilişkilerde, Tokyo yönetiminden gelen "Tayvan" temelli askeri müdahale iması nedeniyle tansiyon zirveye çıktı. Gerginliğin ardından Çin hükümeti, Japonya'dan yapılan deniz ürünleri ithalatını resmi olarak askıya aldığını duyurdu. Bu hamle, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerde yeni bir krize yol açarken, Pekin yönetiminin Tokyo'nun siyasi açıklamalarına verdiği sert tepki olarak yorumlandı.
Ekonomik Retorsiyon: Yasak Kararı Tekrar Yürürlükte
Çin'in deniz ürünleri ithalatını askıya alma kararı, Japonya Başbakanı Sanae Takaichi'nin Ulusal Meclis'teki tartışmalı sözlerinin hemen ardından geldi. Japonya basınına hükümet kaynakları tarafından aktarılan bilgiye göre, karar resmi kanallardan Tokyo'ya iletildi.
Bu gelişme, Çin'in daha önce Fukushima Daiichi Nükleer Santrali'nden arıtılmış atık suyun denize boşaltılması gerekçesiyle Ağustos 2023’te uyguladığı genel ithalat yasağına fiilen geri dönüş anlamına geliyor. İki ülke, henüz bu ayın başında söz konusu yasağı gevşetme konusunda mutabakata varmış ve Japonya ilk sevkiyatlarını yeni gerçekleştirmişti. Bu son askıya alma kararı, bu ticari normalleşme çabalarını boşa çıkardı.
Gerilimin Fitilini Ateşleyen Açıklama
Diplomatik kriz, Japonya Başbakanı Takaichi’nin 7 Kasım’da Japonya Ulusal Meclisi’nde yaptığı konuşmada Tayvan Boğazı'na yönelik olası bir askeri müdahalenin Japonya'nın "varlığına yönelik bir tehdit" olarak değerlendirilebileceğini ima etmesiyle başladı.
Japonya yasaları, "ülkenin varlığına yönelik tehdit" durumlarında Japonya Öz Savunma Kuvvetleri'ne (SDF) müdahale yetkisi tanıyor. Bu yasal çerçeve, Takaichi'nin sözlerinin Çin'in Tayvan'a olası bir saldırısına karşı Japonya'nın askeri yanıt verebileceği şeklinde yorumlanmasına neden oldu.
Çin'den Sert Uyarılar ve Diplomatik Baskı
Çin hükümeti, Takaichi'nin açıklamalarına son derece sert tepki gösterdi. Pekin, Japonya'nın Tayvan sorununa olası bir askeri müdahalesinin "güç yoluyla karşılık bulacağı" uyarısında bulundu.
Diplomatik Nota: Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Sun Weidong, Japonya’nın Çin Büyükelçisi Kenji Kanasugi’yi bakanlığa çağırarak resmi diplomatik nota verdi.
Vatandaşlara Çağrı: Pekin yönetimi, Japonya'ya seyahat ya da eğitim için gitmeyi düşünen kendi vatandaşlarına kararlarını yeniden gözden geçirme çağrısı yaptı.
Japonya'dan Diplomatik Çözüm Arayışı: Yaşanan krizin çözümüne yönelik diplomasi yürütmek üzere Japonya Dışişleri Bakanlığı Asya ve Okyanusya İşleri Bürosu Genel Müdürü Kanai Masaaki Pekin'e giderek Çinli yetkililerle temaslarda bulundu.
Çin'deki Japonya Büyükelçiliği de, gerginliğin ülkedeki Japon vatandaşları için risk oluşturabileceği uyarısında bulunarak, Japonların yoğun olarak kullandığı yerlerden uzak durulması çağrısı yaptı.
Tayvan'da Sivil Savunma Hazırlığı
Bölgesel gerilimin artmasıyla birlikte Tayvan'da da acil durum hazırlıkları hız kazandı. Tayvan hükümeti, Çin'in saldırı ihtimali de dahil olmak üzere muhtemel acil durumlara karşı halkı hazırlamak amacıyla tüm hanelere sivil savunma el kitabı dağıtmaya başladığını açıkladı.
