İsrail’in Kudüs’ün binlerce yıllık Yahudi kenti olduğunu ispatlamak için Mescid-i Aksa ve çevresinde kazdığı tüneller, bilimsel metotlardan uzak ve siyasi amaçlı olarak değerlendiriliyor. Açılışı geçen hafta yapılan ve “Hac Yolu” adı verilen tünel, İsrail’in onlarca tünelden sadece biri.
Netanyahu ve ABD’den Destekli “Hac Yolu” Açılışı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun katıldığı tünel açılışında, Kudüs’ün Yahudi şehri olduğu vurgulandı. Netanyahu’nun liderliğinde hız kazanan kazılar, Mescid-i Aksa çevresindeki aşırı sağcı hükümet bakanlarının provokatif eylemleriyle paralel ilerliyor.
Aşırı Sağcı İhlaller ve Üçüncü Tapınak Tartışmaları
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve destekçileri Mescid-i Aksa’ya yönelik ihlallerini artırırken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich provokatif bayrak yürüyüşlerinde üçüncü tapınak inşa etme taleplerini dile getiriyor. Bu faaliyetler, Mescid-i Aksa’yı tahrip etme veya tünellerle altını boşaltıp yıkma endişelerini artırıyor.
Arkeologlardan Kritik Değerlendirme
Filistinli arkeolog Dr. Abdulrezzak Matani, açılışı yapılan tünelin tek olmadığını, İsrail’in onlarca yıldır Eski Şehir altında tünel ağı oluşturduğunu belirtiyor. Matani, kazıların bilimsel değil siyasi amaçlı olduğunu, Kudüs’te mekansal hakimiyet kurmayı hedeflediğini vurguluyor.
Netanyahu’nun Mesajı ve Uluslararası Bağlam
Matani, tünel açılışının Doha’daki Arap-İslam zirvesiyle eş zamanlı yapılmasının, İsrail ve ABD yönetiminin Kudüs üzerinde hakimiyet mesajı verdiğini belirtiyor. Görüntüler, bu kazıların bilimsel değil tamamen politik amaçlı olduğunu ortaya koyuyor.
Bilimsel Metotlardan Uzak Kazılar
Uzmanlar, arkeolojik kazıların tabakaların yukarıdan aşağıya doğru incelenmesini gerektirdiğini, İsrail’in ise tarihi eserleri yok ederek mekanları ideolojisine uygun yeniden kurguladığını ifade ediyor. Uluslararası hukuk açısından İsrail’in Kudüs’te kazı yapma yetkisi bulunmuyor.
Uluslararası Tepkiler ve Destek Eleştirisi
Matani, İsrail’in uluslararası hukuku hiçe sayarak şehri Yahudileştirme çalışmalarını sürdürdüğünü, Batılı ülkelerin özellikle ABD’nin bu politikaları açıkça desteklediğini belirtiyor. Akademik çevreler ve bazı İsrailli araştırmacılar ise tarafsız, bilimsel kazılar talep ediyor.
