ABD’de Demokrat senatörler, Hazine Bakanlığının Başkan Donald Trump’ın portresini taşıyan 1 dolarlık hatıra parası basma hazırlığına karşı harekete geçti. Senatörler, bu girişimin önünü kesmek amacıyla yeni bir yasa teklifi sundu.
“Change Corruption Act” Senatoya Sunuldu
“Change Corruption Act” adı verilen teklif, Oregon Senatörü Jeff Merkley ve Nevada Senatörü Catherine Cortez Masto tarafından hazırlanırken, Connecticut Senatörü Richard Blumenthal ve Oregon Senatörü Ron Wyden da tasarıya eş sponsor olarak destek verdi.
Teklifte, “Herhangi bir ABD para biriminde, hayatta olan veya görevde bulunan bir başkanın portresi kullanılamaz.” hükmü yer alıyor.
Senatör Merkley, Trump’ın kendi portresini paraya bastırma fikrini sert sözlerle eleştirdi. Merkley, bu adımın demokratik ülkelere değil “otoriter liderlere yakışır bir tutum” olduğunu belirterek, Trump’ın girişimini Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’a benzetti.
Cumhuriyetçi Çoğunluk Nedeniyle Şansı Düşük
Senatodaki ve Temsilciler Meclisindeki Cumhuriyetçi çoğunluk nedeniyle, Demokratların sunduğu teklifin yasalaşma ihtimalinin düşük olduğu değerlendiriliyor. Trump’ın parti üzerindeki etkisi de bu ihtimali daha da azaltıyor.
Darphane Trump Tasarımlarını Duyurmuştu
ABD Darphanesi, ekim ayında yaptığı açıklamada ülkenin 250’nci kuruluş yıl dönümü kapsamında Trump’ın portresinin yer aldığı 1 dolarlık hatıra paralar basmayı planladığını bildirmişti. Kurumun internet sitesinde üç farklı tasarım kamuoyuna sunuldu. Bu tasarımların ikisi Trump’ın önden portresini, biri ise yan profilini taşıyor. Tüm tasarımlarda “IN GOD WE TRUST” ve “1776 ~ 2026” ifadeleri bulunuyor.
Daha önce kamuoyuna yansıyan bir taslakta ise 2024’te Pennsylvania'nın Butler kentindeki suikast girişimi sonrası Trump’ın havaya kaldırdığı yumruğunun yer aldığı ve paranın kenarında “FIGHT, FIGHT, FIGHT” yazdığı belirtilmişti.
“Yaşayan Başkan” Yasağı ve Yasal Boşluk Polemiği
ABD kanunları genel olarak yaşayan kişilerin para birimlerinde kullanılmasını yasaklıyor. ABD Kanunu’nun 31’inci başlığında “Yalnızca vefat etmiş kişilerin portreleri para birimleri üzerinde yer alabilir.” hükmü yer alıyor. 1866 tarihli Thayer Değişikliği de aynı yasağı pekiştiriyor.
Buna karşın, Trump döneminde çıkarılan 2020 tarihli “Circulating Collectible Coin Redesign Act”, hatıra paralarının arka yüzünde yaşayan kişilerin kullanılmasını açıkça yasaklasa da, ön yüzle ilgili net bir düzenleme yapmıyor. Bu durum, Trump’ın portresinin yer aldığı tasarımların “yasal boşluk” üzerinden değerlendirilebileceği tartışmalarını gündeme getirmiş durumda.
ABD Tarihinde Bir Defalık Örnek: Calvin Coolidge
Trump’ın portresiyle hatıra parası basılması halinde bu durum ABD tarihinde tamamen benzersiz olmayacak. 1926’da Bağımsızlık Bildirgesi’nin 150’nci yılı için çıkarılan yarım dolarlık hatıra parasında dönemin Başkanı Calvin Coolidge’in profili yer almıştı. Bu örnek, yaşayan bir başkanın para üzerinde yer aldığı bilinen tek olay olarak kayıtlarda bulunuyor.
