Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı “Girişim Özelliklerine Göre Uluslararası Hizmet Ticareti İstatistikleri 2023” bültenine göre, geçen yıl hizmet ticaretinde en yüksek pay büyük ölçekli girişimlerin oldu. Veriler, hizmet ihracatının yüzde 62,3’ünün, hizmet ithalatının ise yüzde 54,5’inin 250 ve üzeri çalışanı bulunan girişimler tarafından gerçekleştirildiğini gösterdi.
İhracatta Sayı Çok, Pay Büyüklerde
Hizmet ihracatı yapan girişimlerin büyük bölümünü mikro ölçekli işletmeler oluşturmasına rağmen, ihracat tutarında aslan payı büyük ölçekli firmalara gitti. Çalışan sayısı 1-9 arasında olan mikro girişimler, ihracatçı girişimlerin yüzde 73,1’ini oluştururken, toplam hizmet ihracatından yalnızca yüzde 8,7 pay aldı. Küçük ölçekli girişimler yüzde 12,4, orta ölçekli girişimler ise yüzde 16 oranında ihracat gerçekleştirdi.
Benzer tablo hizmet ithalatında da görüldü. Hizmet ithalatı yapan girişimlerin yarıdan fazlası mikro ölçekli işletmelerden oluşurken, ithalatın yüzde 54,5’i sınırlı sayıdaki büyük ölçekli girişim tarafından yapıldı. Küçük ve orta ölçekli girişimlerin ithalattaki payı sırasıyla yüzde 8,2 ve yüzde 17,8 olarak kayıtlara geçti.
Sektörlere Göre Hizmet Ticareti
2023 yılında toplam 55 milyar 465 milyon dolar olarak gerçekleşen hizmet ihracatının büyük kısmı ulaştırma ve depolama faaliyetlerinden geldi. Bu alandaki girişimler, 37 milyar 431 milyon dolarlık ihracatla hizmet ihracatında ilk sırada yer aldı. Bilgi ve iletişim sektöründe 4 milyar 547 milyon dolar, imalat sanayisinde 3 milyar 883 milyon dolar, finans ve sigorta faaliyetlerinde ise 3 milyar 421 milyon dolarlık hizmet ihracatı yapıldı.
Toplam 41 milyar 953 milyon dolarlık hizmet ithalatında ise imalat sanayisi başı çekti. Bu sektörde faaliyet gösteren girişimler 10 milyar 644 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Toptan ve perakende ticaret 8 milyar 424 milyon dolarla ikinci sırada yer alırken, finans ve sigorta faaliyetleri 3 milyar 280 milyon dolarlık hizmet ithalatı yaptı.
Türkiye Kontrollü Girişimler Taşımacılıkta Öne Çıktı
Taşımacılık hizmetlerinde hem ihracat hem de ithalatta Türkiye kontrollü girişimlerin belirgin üstünlüğü dikkat çekti. Bu alandaki ihracatın yüzde 90,2’si, ithalatın ise yüzde 78,1’i Türkiye kontrolündeki girişimler tarafından gerçekleştirildi. Telekomünikasyon, bilgisayar ve bilgi hizmetlerinde ise yabancı kontrollü girişimlerin payı ihracatta yüzde 50,9 ile Türkiye kontrollü girişimleri geride bıraktı. Sigorta ve emeklilik hizmetlerinde de yabancı kontrollü girişimlerin payı dikkat çekerken, finansal hizmetlerde hem ihracat hem ithalatta ağırlık Türkiye kontrollü girişimlerde oldu.
