ABD’de federal hükümet, Kongre’nin yeni mali yıl başlamadan önce geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı. Bu gelişme, Aralık 2018’de başlayıp Ocak 2019’da sona eren 35 günlük kapanmadan bu yana ilk kez yaşanıyor.
Kongre’de Bütçe Krizi
Senato, Demokratların sağlık hizmetleriyle ilgili 1 trilyon dolarlık düzenlemeyi içeren tasarısını kabul etmezken, Cumhuriyetçilerin sunduğu geçici bütçe tasarısı da gerekli oy çoğunluğuna ulaşamadı. Daha önce Temsilciler Meclisi, hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlayacak geçici bütçeyi onaylamıştı ancak Senato’dan destek çıkmadı.
Demokratlar, Medicaid kesintilerinin iptali ve sağlık sigortası sübvansiyonlarının devamını talep ederken; Cumhuriyetçiler mevcut harcama seviyelerini koruyan “temiz” bir tasarıda ısrar etti.
Trump: “Kapanma Kaçınılmaz”
ABD Başkanı Donald Trump, federal hükümetin kapanacağını ve bunun çok sayıda çalışanı etkileyeceğini söylemişti. Kongre Bütçe Ofisi (CBO), yaklaşık 750 bin kamu çalışanının ücretsiz izne çıkarılabileceğini öngörüyor.
Beyaz Saray da kurumlara, kapanma ihtimaline karşı acil planlarını devreye sokmaları talimatını verdi. Yönetim ve Bütçe Ofisi Direktörü Russel Vought, Demokratların “çılgın harcama talepleri” nedeniyle tasarının engellendiğini savundu.
Ekonomiye Yansıması: Veri Belirsizliği ve Altında Rekor
Uzmanlar, hükümetin kapanmasının ekonomik verilerin açıklanmasını geciktireceğini, bu durumun Fed’in faiz politikalarıyla ilgili belirsizlikleri artırabileceğini belirtiyor. Özellikle tarım dışı istihdam verisinin zamanında yayınlanmama ihtimali, piyasaların karar süreçlerini etkiliyor.
Kapanma sonrası altının ons fiyatı 3.875,52 dolara çıkarak tarihi zirveyi gördü, şu sıralarda 3.858 dolar seviyesinde işlem görüyor. ABD 10 yıllık tahvil faizi %4,15’te yatay seyrederken, dolar endeksi üst üste üçüncü gün değer kaybetti. Brent petrol ise 66,2 dolar seviyesinde işlem görüyor.
Küresel Piyasaların Tepkisi
ABD’deki kapanma riskine rağmen Avrupa borsaları günü alıcılı tamamladı. Almanya’da enflasyon eylülde %2,4’e yükselerek ECB hedefinin üzerinde gerçekleşti.
Asya’da Çin ve Hong Kong piyasaları tatil nedeniyle kapalıyken, Japonya ve Güney Kore’de karışık bir seyir izlendi. Japonya Merkez Bankası’nın anketi, imalat sanayinde güvenin arttığını gösterdi, bu da faiz artışı beklentilerini güçlendirdi.
Türkiye ve Piyasalar
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü %0,33 düşüşle 11.012 puandan kapattı. Vadeli işlemler piyasasında ise akşam seansında hafif yükseliş kaydedildi. Dolar/TL 41,58 seviyelerinde işlem görüyor.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, eylül ayı imalat sanayi PMI
10.55 Almanya, eylül ayı imalat sanayi PMI
11.00 Avro Bölgesi, eylül ayı imalat sanayi PMI
11.30 İngiltere, eylül ayı imalat sanayi PMI
12.00 Avro Bölgesi, eylül ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
15.15 ABD, eylül ayı ADP Özel Sektör İstihdamı
16.45 ABD, eylül ayı imalat sanayi PMI
17.00 ABD, eylül ayı ISM imalat sanayi PMI
