Örnek vermek gerekirse bir iş yerinde çalışan herkese aynı miktarda seyyanen zam uygulanır. Seyyanen zam miktarı 2500 lira olarak belirlendiğinde iş yerinde 10.000 TL maaş alan kişinin maaşı 12.500 TL olurken; 20.000 TL maaş alan kişinin maaşı da 22.500 TL olur. Yani her çalışanın maaşına eşit miktarda artış yapılır. Ancak oransal olarak artış yapıldığında ise durum biraz daha farklıdır. Her bireyin maaşına yüzde 10 oranında artış uygulandığında 10.000 TL maaş alan kişinin maaşı 11.000 TL olurken 20.000 TL maaş alan kişinin maaşı ise 22.000 TL olur. Bu durum, çalışan maaşları arasındaki farkın açılmasına ve adaletin sağlanamamasına neden olabilir.
Bu zam çeşidinin amaçları arasında, bireyleri enflasyona ezdirmemek vardır. Bunun yanında alt gelir gruplarının daha fazla desteklenmesi de bu maaş çeşidinin amaçları arasında bulunur. Seyyanen zam uygulaması ile, alt gelir grupları ve üst gelir grupları arasında bulunan maaş uçurumu kısmen kapatılır.
Seyyanen Zam Nasıl Hesaplanır?
Seyyanen zam hesaplama, oransal yapılan zamların hesaplanmasının aksine oldukça kolay şekilde hesaplanır. Bu zam çeşidinden her birey aynı miktarda zam alırken, çalışanların maaşları birbirine yaklaşmaktadır.
Seyyanen zam uygulaması, yüzdelik olarak yapılan zam uygulamalarından farklı olarak her çalışanın maaşına aynı miktarda zam yapılmasıdır. Yani çalışanların aldığı ücret ne olursa olsun, her çalışana eşit rakamlarda maaş artışı yapılır. Şimdi, gelin beraber seyyanen zam nasıl hesaplanır beraber bakalım.
Seyyanen zam oranı hesaplamak oldukça kolaydır. Bu noktada işverenin veya devletin belirlediği seyyanen zam miktarının öğrenilmesi gerekir. Daha sonra, seyyanen zam miktarı mevcut maaş tutarına eklenerek zamlı maaş ortaya çıkarılmaktadır. Bu noktada unutulmaması gereken şey, zam oranının kıdem ve kademeye göre değişiklik göstermediği, her çalışanın aynı miktarı zam olarak aldığıdır.
Örnek vermek gerekirse devletin memurlara 5000 TL seyyanen zam yaptığını varsayalım. Bu zam aynı miktarda 10 yıllık memur maaşına eklenirken, yeni atanan bir memurun maaşına da aynı miktar eklenecektir.
Bu uygulamanın ana amacı, düşük geliri ve yüksek geliri olan bireylerin maaşları arasındaki uçurumun giderilmesidir. Seyyanen zam, düşük gelirli bireylerin maaşına oransal olarak daha fazla etki edeceği için, çok daha faydalı olmaktadır.
Yani kısacası seyyanen zam, düşük maaşlı olan bireylerin çok daha fazla faydalandığı ve maaşlar arasındaki uçurumun kapatıldığı bir zam türüdür. Bu zam türü, özellikle enflasyonun fazla olduğu zamanlarda alım gücünün artırılması için uygulanabilir.
Seyyanen Zam Kimlere Verilir?
Seyyanen zam, özellikle devletin sıkça uyguladığı bir zam çeşididir. Maaşlara sabit miktarlarda yapılan bu zam çeşidi, emekliler ve devlet memurları için sıkça uygulanmaktadır. Maaşlara yapılan sabit zamlar, bireylerin enflasyona karşı mücadele etmesini kolaylaştırır. Bu noktada seyyanen zam verişen gruplar şöyledir:
- Emekliler: Emeklilerin aldığı ücretler, çalışanlara göre daha düşüktür. Bu noktada emeklilere yapılan zamlar genellikle oransal olarak yapılsa da, bazı durumlarda seyyanen zam uygulaması da emekliler için yapılmaktadır.
- Kamu Çalışanları: Polislere, askerlere, sağlık çalışanlarına, öğretmenlere ve daha birçok farklı memur grubuna seyyanen zam uygulaması yapılabilmektedir.
- Özel Sektör: Bu durum nadiren görülebilse de, iş verenler bazı durumlarda çalışanlarına seyyanen zam yapabilmektedir.
