Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 11 Temmuz Dünya Nüfus Günü kapsamında 2025 yılına ait küresel nüfus istatistiklerini kamuoyuyla paylaştı. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından ilan edilen bu özel gün, dünya genelinde nüfus artışı, yaş yapısı ve demografik değişimlere dikkat çekmek amacıyla her yıl çeşitli verilerle gündeme taşınıyor.
Dünya Nüfusu 8 Milyarı Aştı, Türkiye 18. Sırada
Birleşmiş Milletler nüfus projeksiyonlarına göre 2024 yılında dünya nüfusu 8 milyarı aşarken, Hindistan 1 milyar 450 milyonun üzerindeki nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi oldu. Çin 1 milyar 419 milyonla ikinci sırada yer alırken, 345 milyonluk nüfusuyla Amerika Birleşik Devletleri üçüncü sırada. Bu üç ülke, dünya nüfusunun yüzde 39,4’ünü oluşturdu.
Türkiye, 85 milyon 664 bin 944 kişilik nüfusuyla 194 ülke arasında 18. sırada yer aldı ve dünya toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ine karşılık geldi.
Türkiye’de Çocuk Nüfusu Dünya Ortalamasının Altında Kaldı
2024 verilerine göre dünyadaki çocuk nüfus oranı (0-17 yaş) ortalama yüzde 29,6 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 25,5 olarak ölçüldü. Yani Türkiye, dünya genelinde çocuk nüfus oranı bakımından ortalamanın gerisinde kaldı. Buna karşın Türkiye, Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında genç nüfusa sahip ülkeler arasında yer aldı.
En yüksek çocuk nüfus oranına sahip ülke yüzde 56,5 ile Orta Afrika Cumhuriyeti olurken, onu Nijer ve Somali izledi. En düşük oran ise yüzde 13,2 ile Güney Kore’de görüldü.
Türkiye, Avrupa Birliği Ülkelerinden Genç
Türkiye, hem çocuk hem genç nüfus oranlarında Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üzerinde. AB’ye üye 27 ülkenin çocuk nüfus oranı incelendiğinde, en yüksek oran yüzde 22,7 ile İrlanda’da görüldü. İsveç yüzde 20,5, Fransa ise yüzde 20,2 ile onu izledi. En düşük çocuk nüfus oranı yüzde 14,8 ile İtalya’da kaydedildi. Türkiye, yüzde 25,5’lik oranıyla bu ülkelerin tamamını geride bıraktı.
Benzer şekilde, 15-24 yaş arası genç nüfus oranında da Türkiye yüzde 14,9 ile AB ortalamasının üzerinde yer aldı. AB ülkeleri arasında en yüksek genç nüfus oranı yüzde 13,3 ile İrlanda’da görülürken, Almanya ve Malta yüzde 9’un altında kaldı.
Yaşlanan Dünya: Türkiye Dünya Ortalamasının Biraz Üzerinde
65 yaş ve üzeri nüfus oranı 2024 yılı itibarıyla dünya genelinde yüzde 10,2’ye ulaşırken, Türkiye bu kategoride yüzde 10,6 ile küresel ortalamanın biraz üzerinde yer aldı. Bu oran, Türkiye'nin demografik olarak yaşlanma sürecine girdiğini ancak Avrupa kadar ileri bir düzeyde olmadığını ortaya koyuyor.
En yaşlı nüfusa sahip ülke yüzde 36,2 ile Monako olurken, Japonya (yüzde 29,8) ve İtalya (yüzde 24,6) sıralamada ilk üçte yer aldı. En düşük yaşlı nüfus oranı ise yüzde 1,7 ile Katar’da görüldü.
AB ülkeleri içinde en yüksek yaşlı nüfus oranı sırasıyla İtalya (yüzde 24,6), Portekiz (yüzde 24,5) ve Yunanistan’da (yüzde 23,9) tespit edildi. Türkiye, AB ortalamasına göre daha genç bir nüfus yapısına sahip.
Doğurganlık Oranları Düşüyor: Türkiye Dünya Ortalamasının Altında
Toplam doğurganlık hızı, yani bir kadının yaşamı boyunca doğurması beklenen ortalama çocuk sayısı, dünya genelinde 2024’te 2,25 olarak belirlendi. Türkiye’de bu oran 1,48 çocuk ile hem küresel ortalamanın hem de nüfus yenilenme düzeyi olan 2,1’in altında kaldı.
En yüksek doğurganlık oranı 6,03 çocukla Çad’da ölçülürken, Somali ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti de üst sıralarda yer aldı. Öte yandan, en düşük oran 0,73 çocuk ile Güney Kore’ye ait.
AB ülkeleri arasında en yüksek doğurganlık oranı Bulgaristan’da 1,75 çocuk olurken, Malta 1,11 ile son sırada yer aldı. Türkiye, bu oranla AB ortalamasının üzerinde olsa da, doğurganlıkta ciddi bir düşüş trendi içinde bulunuyor.
Yaşam Süresi: Türkiye Dünya Ortalamasının Üzerinde Ama Avrupa’nın Gerisinde
2024 verilerine göre doğuşta beklenen ortalama yaşam süresi dünya genelinde 73,3 yıl olarak hesaplandı. Türkiye’de erkekler için bu süre 74,7 yıl, kadınlar için ise 80,0 yıl oldu. Türkiye, bu oranlarla küresel ortalamaların üzerinde yer aldı.
Erkekler için en yüksek yaşam süresi 84,6 yıl ile Monako’da, kadınlarda ise 88,6 yıl ile yine Monako’da kaydedildi. En düşük yaşam süresi erkeklerde Çad’da 53,4 yıl, kadınlarda ise Nijerya’da 54,9 yıl oldu.
Avrupa ülkeleri arasında erkeklerin en uzun yaşadığı ülke 81,8 yıl ile İtalya, kadınların ise 86,4 yıl ile İspanya oldu. Türkiye, bu alanda AB ortalamalarının altında kaldı.
