Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 yılında araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamaları bir önceki yıla göre 274 milyar 279 milyon lira artarak 651 milyar 822 milyon liraya yükseldi.
AR-GE Harcamalarının GSYH’ye Oranı Artıyor
2024’te gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki payı yüzde 1,46 olarak hesaplandı. 2023’te bu oran yüzde 1,39 seviyesindeydi.
Şirketler ve Üniversiteler Önde
AR-GE harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 64,8 ile en büyük paya sahip olurken, yükseköğretim sektörü yüzde 30,9 ile ikinci sırada yer aldı. Genel devletin payı ise yüzde 4,3 olarak belirlendi.
AR-GE Personeli Sayısı 310 Bini Geçti
2024’te toplam 310 bin 473 kişi AR-GE personeli olarak çalıştı. Bu personelin yüzde 34,2’si kadınlardan oluşurken, kadın AR-GE personel oranı yükseköğretimde yüzde 47,9, şirketlerde yüzde 28,2 olarak kaydedildi.
Doktoralı Personel Oranı Yüzde 30,6
AR-GE personelinin yüzde 39,9’u lisans, yüzde 30,6’sı doktora veya eşdeğeri, yüzde 20,3’ü yüksek lisans eğitimi aldı. Meslek yüksekokulu, lise ve altı eğitim düzeyindeki personelin oranı ise yüzde 10,1 oldu.
AR-GE Harcamalarında İstanbul Önde
Bölgesel dağılıma göre 2024’te AR-GE harcamalarının yüzde 33,4’ü İstanbul (TR10), yüzde 27,8’i Ankara (TR51), yüzde 9,4’ü Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova (TR42) bölgelerinde gerçekleştirildi.
Şirketlerde AR-GE Merkezi Faaliyetleri
Mali ve mali olmayan şirketlerin 422 milyar 307 milyon liralık AR-GE harcamasının yüzde 52,7’si AR-GE merkezlerinde yapıldı. Bu harcamaların yüzde 89,4’ü, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip büyük girişimler tarafından gerçekleştirildi.
İmalat Sanayinde Teknoloji Odaklı Harcamalar
İmalat sanayisindeki AR-GE harcamasının yüzde 46,9’u yüksek teknoloji, yüzde 40,2’si orta yüksek teknoloji faaliyetlerinde kullanıldı. Orta yüksek teknoloji alanındaki girişimler 28 bin 957 tam zaman eşdeğeri araştırmacıyı istihdam etti.
Dolaylı AR-GE Teşvikleri Artıyor
Dolaylı AR-GE teşviklerinin şirketlerin toplam AR-GE harcaması içindeki payı 2015’te yüzde 14,8 iken, 2024’te yüzde 25,1’e yükseldi. Şirketlerin AR-GE harcaması 2015’te 11,2 milyar lirayken 2024’te 422 milyar liraya ulaştı.
