Türk mutfağında sık kullanılan iki sebze olan bezelye ve araka, benzer görünümleri nedeniyle çoğu zaman aynı sanılıyor. Her ikisi de baklagiller familyasından gelir, kabuk içinde yuvarlak yeşil taneler hâlinde bulunur ve birçok yemekte birlikte kullanılabilir. Ancak bu benzerlik, arakadaki özel yapıyı gözden kaçırılabilir hâle getiriyor.
Araka, gerçekte bezelyenin daha erken hasat edilen, daha küçük ve yumuşak taneli formudur. Yani araka tamamen farklı bir tür değil; bezelyenin “taze, minicik ve olgunlaşmamış” hâlidir. Bu nedenle araka hem daha hafif bir tat sunar hem de daha kısa sürede pişer.
Araka Nedir?
Araka, özellikle Ege ve Marmara bölgelerinde bilinen ve mevsiminde sıkça tüketilen bir sebzedir. Bezelye taneleri henüz büyümeden, kabuk sertleşmeden ve nişasta oranı artmadan toplanır. Bu nedenle araka taneleri:
Küçük
Daha parlak yeşil
Daha tatlı
Daha sulu
Ve çok daha yumuşaktır
Ayrıca araka, klasik bezelyeye göre daha kısa sürede pişer ve özellikle zeytinyağlı yemeklerde çok tercih edilir.
Bezelye Nedir?
Bezelye ise bitkinin olgunlaşmış hâlidir. Çok yönlü kullanılabilir ve daha belirgin bir baklagil tadına sahiptir. Bezelye taneleri arakaya göre daha büyük, nişasta oranı daha yüksek ve daha doyurucudur.
Genellikle:
Garnitürlerde
Pilavlarda
Çorbalarda
Kışlık yemeklik karışımlarda
kullanılır.
Her iki ürün de aynı bitkiden çıksa da, hasat zamanı ve kullanım biçimi iki sebzeyi birbirinden ayırır.
Türkiye’de bölgesel mutfak alışkanlıkları bu iki sebzenin kullanımını doğrudan etkiler. Özellikle Ege ve Marmara’da zeytinyağlı kültürünün güçlü olması, arakanın daha popüler olmasını sağlar. Arakanın yumuşak, hafif ve şekerli tadı zeytinyağı ile birleştiğinde oldukça dengeli bir lezzet sunar.
İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde ise daha doyurucu yemeklerin yaygın olması nedeniyle bezelye daha fazla tüketilir.
Araka mı Daha Faydalı, Bezelye mi?
Besin değerleri açısından her ikisi de lif, vitamin ve mineral bakımından zengindir. Araka daha hafif ve sulu olduğu için düşük kalorili tariflerde tercih edilir. Bezelye ise daha fazla bitkisel protein ve karbonhidrat içerdiğinden daha doyurucu bir yapıya sahiptir.
Hangisinin daha faydalı olduğu kullanım amacına göre değişir:
Hafif yemek isteyen için araka,
Tokluk sağlayan besin isteyen için bezelye daha uygundur.
Araka ve Bezelye Nasıl Ayırt Edilir?
Pazarda ya da markette ürün seçerken araka ve bezelyeyi ayırt etmek oldukça kolaydır:
Araka:
Küçük taneli
Canlı, parlak yeşil
Kabuk ince ve kolay kırılır
Bezelye:
Daha büyük taneli
Rengin tonu biraz daha koyudur
Kabuk daha serttir
