Uçağın hızla yükselmesi ya da alçalması, kabin içi hava basıncının hızla değişmesine neden olur. Ancak insan vücudu bu değişime hemen uyum sağlayamaz. Kulak zarının her iki tarafındaki basıncın eşitlenmemesi sonucunda, zar içe ya da dışa doğru bükülür ve bu da geçici işitme kaybı ya da rahatsızlık hissi olarak algılanır. Tıkanıklık bazı kişilerde sadece hafif bir hisle sınırlı kalırken, bazıları için ağrılı bir deneyim olabilir.
Basınç Değişimi Vücudu Nasıl Etkiler?
İnsan vücudu, normalde çevresindeki atmosfer basıncına uyum sağlayacak şekilde evrimleşmiştir. Ancak uçakla seyahat ederken bu doğal denge bozulur. Özellikle orta kulak, dış ortamla bağlantısını östaki borusu aracılığıyla sürdürür. Kabin içindeki basınç düştüğünde ya da arttığında, bu borunun görevi, kulak zarının her iki tarafındaki basıncı dengelemektir. Ancak östaki borusu tıkalıysa ya da yeterince hızlı çalışmıyorsa, vücut bu dengeyi kuramaz. Bunun sonucunda kişi, işitme kaybı, uğultu ya da ağrı gibi etkilerle karşılaşabilir.
Valsalva Manevrası Nedir?
Valsalva manevrası, kulak tıkanıklığını hafifletmek ya da gidermek için uygulanan en bilinen yöntemlerden biridir. Bu manevra sırasında kişi burnunu kapatır, ağzını kapalı tutar ve ardından burun boşluğuna hafifçe hava vermeye çalışır. Bu hareket, östaki borularının açılmasını sağlar ve orta kulaktaki basıncın dış ortamla eşitlenmesine yardımcı olur. Ancak bu işlem dikkatli yapılmalıdır. Aşırı kuvvet uygulanması kulak zarına zarar verebilir ya da baş dönmesine neden olabilir. Uygun teknikle yapıldığında ise çoğu durumda etkili sonuç verir.
Kulak Tıkanmasını Önlemek İçin Ne Yapmalı?
Uçakta kulak tıkanıklığını önlemek için bazı pratik önlemler alınabilir. Öncelikle kalkış ve iniş sırasında sakız çiğnemek, yutkunmak ya da sık sık esnemek östaki borularının açık kalmasına yardımcı olur. Ayrıca özel olarak üretilmiş basınç dengeleyici kulak tıkaçları da bu konuda faydalıdır. Eğer kişi soğuk algınlığı, sinüzit ya da alerjik burun tıkanıklığı yaşıyorsa, uçuş öncesi burun açıcı sprey kullanmak da kulak sağlığı açısından yararlı olabilir. Bebekler için emzik ya da biberon kullanımı, aynı basınç dengeleme etkisini yaratır. Kulak sağlığını korumak için, basınç dışında düzenli ve nazik kulak temizliği de ihmal edilmemelidir.
Tıkanma Herkes İçin Geçerli mi?
Kulak tıkanıklığı çoğu yolcu tarafından deneyimlense de, bu durumun şiddeti kişiden kişiye değişir. Özellikle çocuklar, östaki boruları daha dar ve kısa olduğu için bu duruma daha yatkındır. Aynı şekilde, sık uçan bireyler ya da pilotlar bu duruma karşı zamanla daha fazla tolerans geliştirebilir. Ancak altta yatan kulak rahatsızlıkları, sinüzit ya da kronik alerjiler gibi faktörler varsa, tıkanıklık daha sık yaşanabilir ve iyileşme süresi uzayabilir. Bu gibi durumlarda bir kulak burun boğaz uzmanından destek almak önemlidir.
