EYT için yepyeni aritmetik! Maaş hesabı 3’e bölündü: Bu detaylar çok konuşulacak...

Son dakika... EYT son dakika gelişmeleri milyonlarca vatandaşın gündeminde yer alıyor. EYT yasası çıktı mı, ne zaman çıkacak, kimleri kapsayacak? soruları yakından takip edilirken açıklamalar üst üste geliyor. Yaşa takılanlara emeklilik formülü beklenirken, maaş hesaplamaları gündeme geldi. EYT’lilerin emekli maaşları 3 ayrı dönem için hesaplanacak. İşte haberin detayları…

u003cbu003eEYT’DE KAPSAM DIŞI KALDILARu003c/bu003eÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in EYT’de tek formülün masada bulunduğunu ve prim eşitlemesinin söz konusu olduğunu açıklamasıyla yaklaşık 6 milyon kişinin gözü hükümet kanadından gelecek yeni açıklamalara çevrildi. Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı'nda olan vatandaşlar EYT düzenlemesinde hangi maddelerin nasıl olacağını merak ederken, Bakan Bilgin, son günlerin en çok konuşulan konusu staj ve çıraklığın EYT kapsamına alınmadığını açıkladı

u003cbu003eEYT’DE MAAŞ FORMÜLÜu003c/bu003eEkim ayının ortasında başlayacak bütçe görüşmelerinin en erken Aralık ayında belli olması bekleniyor. Bu görüşmelerin ardından milyonlarca EYT’li için maaş hesabı da yapılmaya başlanacak. Ancak edinilen bilgiye göre, EYT'lilerin aylık hesaplamalarının diğer emekli aylığı bağlananlar gibi 3 dönem üzerinden yapılacağı öğrenildi. Takvim’de yer alan bilgiye göre, 2000 yılı öncesi, 2000-2008 yılları arası ve 2008'in 10'uncu ayından sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak. 3 ayrı hesap yapılıp birleştirilecek. Yani emekli maaşı hesaplanırken tüm kazançlar dikkate alınacak.

u003cbu003eFARKLI ORANLAR VARu003c/bu003eEYT'lilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, hatta işe ara verip vermemiş olmaları bile maaş üzerinde etkili olacak. Dolayısıyla kişiye özel yani herkese farklı aylık tutarları ortaya çıkacak. Yaş beklerken ödenen fazla primler de emekli aylığı hesaplamasında kullanılacak. 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla emekli maaşı ortaya çıkarılmış olacak.

u003cbu003eŞUBAT AYINDA İLK MAAŞLAR YATACAKu003c/bu003eEYT sorununun Meclis’e taşınmasının ardından 2023 yılı bütçesinin belirlenmesiyle yasanın Ocak ayında yürürlüğe gireceği belirtiliyor. Sayıları 6 milyonu aşkın EYT’linin ocak ayında yasa çıktıktan sonra yapacakları emeklilik başvurusu sonrası Şubat ayında ilk maaşlarını alması bekleniyor.

u003cbu003eEYT’DE 4447 SAYILI SAYA SORUNUu003c/bu003eSGK uzmanları EYT’nin önündeki en büyük engelin 4447 ve sonrasında güncellenerek 4759 sayılı yasa olduğunu ifade ederken, ilgili maddenin yürürlükten kaldırılarak problemin çözülebileceğini belirtiyor. Uzmanlar ilgili yasa için yaptıkları yorumda, “Bugün 4447 sayılı kanun EYT’lilerin problemi. Yarın ise 60 yaş emeklilik şartı da problem olacak. 1999 tarihinden sonra sigortalı çalışanların erkeklerde en erken emeklilik yaşı 60 iken, kadınlarda bu rakam 58. Yeni mağduriyetler ortaya çıkacak. 50 yaşından emekli olamamış, iş bulamamış ama çalışmak zorunda kalan kişiler için bir teşvike ihtiyacımız var” diyor.

Son dakika: Milyonlarca vatandaşın merak ettiği EYT’nin kapsamı ne zaman belli olacak? EYT'den kaç kişi faydalanacak? Sözleşmeli personelin kadroya geçişinde kriterler belli mi? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin merakla beklenen detayları açıkladı. EYT konusuna da değinen Bakan Bilgin, EYT kapsamında olmayan iki gruba da dikkat çekti. İşte detaylar...

Bakan Bilgin'in konuşmasından öne çıkanlar şöyle:u003cbu003e'KORKU FİLMİ GİBİ'u003c/bu003ePandemiden bahsediyorum, büyük bir salgın. Dünyada böyle bir salgın krizi daha önce görülmemiştir. Korku filmi gibi. Salgın öncesi 20-25 yıl sonra ortaya çıkabilir dediğimiz her şey ortaya çıktı. Salgın bir anda bütün uygulamaları hayata geçirdi. Eğitimin uzaktan olacağını tahmin edebilir miydik? Daha birçok şey sayılabilir. Bu salgın uzaktan sistemi hayata geçirdi.

u003cbu003eENFLASYON NEDEN ARTIYOR?u003c/bu003eSalgın sürecinden sonra ortaya çıkan olağanüstü bir ekonomik dalgalanma oldu. Sorunların yoğun olarak yaşanması enflasyonla hiç karşılaşmamış ülkelerde bile sorun getirdi. Bu ülkeler hangileri? Milli gelirleri oldukça yüksek olan ülkeler. Almanya üretici fiyatları enflasyonu geçtiğimiz ay yüzde 37'ye kadar ulaştı. Bütün Avrupa'da benzeri olaylar var. Bunun Türkiye'ye de yansımaları var. Neden Türkiye'ye bu kadar yansıyor? Türkiye bütün bu süreçlerde iki temel olayla karşı karşıya kaldı. Biri enerji fiyatlarının artması, diğeri döviz fiyatındaki artış. Enerji maliyetlerinin bize maliyeti yaklaşık 40 milyar dolar civarında. Bu sene sonu itibarıyla 107 milyar dolar. Türkiye'de dünyadaki ekonomik dalgalanmanın yansıması, döviz ve enerji fiyatları nedeniyle enflasyonda artış oluyor.Bütün çalışanları, emeklileri korumak zorundayız. Enflasyona karşı emekçileri korumak için çalışıyoruz. Asgari ücrette ocakta yapılan düzenleme, tarihsel nitelikte bir adımdı. Kamu çalışanlarının emeklilikleri bilhassa ek göstergeyle belirleniyor. Onlarla ilgili köklü bir düzenleme yaptık. 6 milyon insanın emeklilik döneminde rahatlaması için bir düzenleme yaptık.

u003cbu003eEYT, STAJ VE ÇIRAKLIK KONUSUu003c/bu003e99'da Türkiye'de reform denilen bir uygulama yapılmış. Anlamı şu, o tarihten önce işe başlayanlarla sonra başlayanlar arasında bir düzenleme yapılmış. 99 öncesi işe başlayanların emeklilik şartları 99 sonrası değişmiş. Tabi emeklilik sisteminde prim ödemesinin süresi, prim gün sayısının artması, primlerin yüksekliği çok önemli. Yaş da burada çok önemli. 38-40 yaşındaki adamı emekli ettiğiniz zaman onun ortalama hayat süresini 80 sayarsak, emeklilik sisteminin onu finanse edebilir olması lazım. Bunun ölçüsü dünyada şu; 3 çalışanın 1 emekliyi finanse edecek bir sistemin olması lazım. Bizim emeklilik sisteminde bu denge bozulmuş, şu anda da çok iyi durumda değil. Bunu bir şekilde düzeltmemiz lazım. Türkiye nüfusu hızlı bir şekilde yaşlanıyor.

u003cbu003e'EYT KAPSAMINDA DEĞİLLER'u003c/bu003eBiz burada 99 öncesi işe girmiş olanların emeklilikte karşılaştıkları yaş sorununun çözümüne dönük hazırlık içerisindeyiz. Tek tip bir düzenleme. Bizde bütün çalışanların tam verileri elimizde. Biz gerçek veriler üzerinde çalışıyoruz. Aralıkta Meclis'e intikal ettireceğimizi kamuoyuna açıkladık. Staj ve çıraklık sigortası olanlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Stajerlik sigorta girişi değil, onların sağlık sigortası var. Sağlık sigortasını korumak için geliştirilmiş bir sistem. Bu EYT kapsamında olanlar farklı. EYT'nin kaç kişiyi kapsayacağını çalışma tamamlandığında kamuoyuyla paylaşacağız.

u003cbu003e'TÜRKİYE'NİN ENFLASYONU AŞMASI LAZIM'u003c/bu003eBen Türkiye'nin öncelikli meselesinin enflasyon olduğunu söylüyorum. Türkiye'nin enflasyonu aşması lazım. Nasıl çözülecek? Türkiye ekonomide büyüyerek çözecek. Büyümenin dışında çözerim demek, küçülerek çözerim demek. Batı gibi. Uluslararası kurumlar bu yaklaşımın yanlış olduğunun altını çiziyorlar. Küçülme daha az üretim, daha az gelir demek.u003cbu003e'TARİHİMİZDE İLK DEFA İSTİHDAM ORANINI 31 MİLYON EŞİĞİNE GETİRDİK'u003c/bu003eEnflasyon ortamında büyümeden vazgeçersek bunun ilk sorunu işsizliktir. Türkiye işsizliği tek rakamlı bir sayıya indirmek mecburiyetindedir. Tarihimizde ilk defa istihdam oranını 31 milyon eşiğine getirdik. Müthiş bir şey. Bu Türkiye'nin büyümesinin sonucudur.

u003cbu003eTAŞERON İŞÇİLER KONUSUu003c/bu003eTaşeron işçilerin kadrolu işçi olması için hükümetimiz çok önemli bir adım attı ve bir milyon vatandaşlarımıza kadro verildi. Yaklaşık o zamanki sayı 90 bin küsür işçimiz bu haktan istifade edemedi. Kasım ayı içinde bu işçilerimiz için olan çalışmalarımızı sonlandırırız. Geçici işçi için ise durum farklı. Onlar 10 ay 29 gün çalışıyorlar. Onu biz bir yıla çıkaracağız. O işçilerimizin hukukunu düzenleyecek bir çalışma yapıyoruz ve onların bu statülerini değiştireceğiz.

u003cbu003eKAMUDA SÖZLEŞMELİ ÇALIŞANLARu003c/bu003eKamuda sözleşmeli meselesi, kamuda 657'yle çalışan devlet memurları var. Bu memurların dışında farklı çalışma biçimlerine dayalı istihdam edilenler de var. Biz bunları ıslah etmek istiyoruz, bir reform yapmaya ihtiyacımız var. Bu kadar sözleşme türü olmaması lazım. Biz onu kısaca şöyle yapacağız. 657... Evet, devletin temel işlevlerini yürüten bir kadroya ihtiyacı vardır. Bunun nitelikleri bellidir. Kanunla, hukukla bizim mevzuatımız bunu çok kapsamlı bir şekilde düzenlemiştir. İkincisi çok özel bir durum olabilir. Mesela, nükleer enerji Türkiye'de yoktu, değil mi? Türkiye, tarihinde ilk defa nükleer santral kuruyor. Burada çalışacak uzmanlara, mühendislere veya teknik adamlara, bilim adamlarına ihtiyaç olacak. Fakat bunların ayrı bir piyasası var. Ücret ve çalışma ilişkilerine dayanan yeni bir şey var. Daha önce onu biz tecrübe etmemişiz. Dolayısıyla biz bunları özel bir çalışma statüsüyle yani özel bir sözleşmeyle, yeni bir çalışma ilişkisi olarak başlatabiliriz. Bu çok özel olanlara özel bir sözleşme modelini saklı tutmak lazım. İkinci bir model de yazılımcılar, yeni çalışma ilişkileri içerisinde yer alabilecek uzmanlar var, işte finansçılar vesaire. Bunlar mevcut kamu ücretleriyle çalışmıyorlar. Biz de, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında eleman alıyoruz. Mevcut ücretlerimizle bunları bulamıyoruz. Bunları özel bir sözleşme yaparak çalıştırıyoruz. Belli şartları var onların. İşte KİT'lerde bunlara ihtiyaç var. Diyelim ki MKE'nin ya da benzeri kuruluşların. Bunları da tutabiliriz. Ama bunun dışındaki bütün sözleşme türlerini tek tipe indireceğiz. Onların sosyal haklarını standardize edeceğiz, iş güvencesi olacak, kamu görevlilerinin bütün haklarını onlara vereceğiz, onlara kadro tahsis edeceğiz. Çalışmamız bu kapsamda ve bunların sayısı yaklaşık 550 bin kişi civarında.u003cbu003e'TÜRKİYE'NİN HER ALANDA İYİ YETİŞMİŞ İNSAN GÜCÜ VAR'u003c/bu003eBir defa her şeyden önce Türkiye'nin gençleri, Türkiye'nin gücüne inanmalı. Türkiye bundan 20-30 yıl önce üreten bir ülke değildi. Türkiye her şeyi satıyor. Yaklaşık 250 milyar dolar ihracat yapan bir ülkeyiz. Türkiye'nin potansiyeli bunu üzerine çıkabilir. Türkiye'nin her alanda çok iyi yetişmiş insan gücü var. Türkiye artık teknolojinin diliyle konuşan insanlara sahip olan bir ülke. Bizim esas yükselişimizin bu yeni insan gücünün üzerinde olacağına inanmamız lazım.