Konya'da iklim değişikliği ve yer altı sularındaki azalmaya bağlı olarak artış gösteren obruk riskine karşı Obruk Erken Uyarı Sistemi hayata geçiriliyor.
Karatay Belediyesi öncülüğünde, Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma Merkezi ile Bahri Dağdaş Uluslararama Enstitüsü işbirliğinde gerçekleştirilecek proje, Avrupa Birliği hibesiyle yürütülecek.sı Tarımsal Araştır
Sahada kurulacak izleme istasyonları ve uydu verileriyle yer altı suyu seviyeleri, yağış miktarı, toprak nemi ve yüzey deformasyonlarını eş zamanlı izleyen web tabanlı bir sistemle obruk risklerinin erken aşamada tespit edilmesi amaçlanıyor.
Proje kapsamında elde edilecek veriler, çiftçiler ve belediye personeli için gösterge panelleri aracılığıyla paylaşılacak, obruk risklerinin izlenmesi ve yönetilmesine yönelik entegre dijital altyapı oluşturulacak.
Sistem ayrıca kentsel planlama, e-zonlama ve imar izin süreçleriyle entegre edilerek bölgede risk temelli ve kontrollü yapılaşma kararlarına katkı sağlayacak.
Riskli bölgeler belirlenecek
Karatay Belediye Başkanı Hasan Kılca, iklim değişikliği ve aşırı yer altı suyu kullanımının obruk oluşumlarını hızlandırdığını söyledi.
Yer altı sularının çekilmesiyle obruk sayısında her yıl artış yaşandığına dikkati çeken Kılca, şunları kaydetti:
"Karatay`da da bu riskle karşı karşıyayız. Bu nedenle Avrupa Birliği destekli projelerimizden birini özellikle bu alana yönlendirdik. Proje, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Avrupa Birliği yetkilileriyle imzalanarak resmiyet kazandı. Bu çalışmayla obrukların dinamik modellemesi yapılacak. Obrukların ne zaman ve nerede oluşacağını kesin olarak öngörmek mümkün değil ancak riskli bölgelerin belirlenmesi açısından çok önemli bir adım atılmış olunacak. Proje sonunda Karatay`ın obruk risk haritasının oluşturulmasını hedefliyoruz."
Sahaya veri istasyonları kurulacak
Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık ise projenin yalnızca obrukları değil, kuraklık ve su yönetimini bir bütün olarak ele aldığını vurguladı.
Kurak ve yarı kurak iklim koşullarında yanlış sulama uygulamalarının yer altı sularını hızla azalttığını belirten Arık, "Proje, iklim değişikliğine uyum odaklı bir çalışmadır. Sahada kurulacak veri istasyonları ve uydu verileriyle yüzey deformasyonlarını uzaktan izleyeceğiz. Bu gözlemler kesin obruk oluşumu anlamına gelmez ancak potansiyel risklerin erken tespitine imkan sağlar" diye konuştu.
Arık, yer altı suyu seviyelerinin yılda iki kez, yağışlı ve kurak dönemlerin sonunda izleneceğini dile getirdi.
İki yıl sürecek projenin pilot uygulama niteliği taşıdığına işaret eden Arık, "Bu sistemin başarılı olması halinde Konya Havzası`nın tamamına ve benzer risk taşıyan diğer bölgelere yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Amaç su tasarrufunu artırmak ve obruk risklerini orta ve uzun vadede azaltmak" değerlendirmesinde bulundu.
