TÜRKGÜN ÖZEL HABERİ Dünya gelişiyor, geliştikçe “Artık bu da olmaz canım” diyeceğimiz her şeyin gerçek olduğuna şahit oluyoruz. Son günlerde birçok kez karşımıza çıkan “Metaverse” kelimesi, nedir, ne işe yarar ve neyi amaçlar, tam anlamıyla kafamıza oturtabilmiş değiliz. Bende merak ettiklerimi öğrenmek ve okuyucularımıza aktarmak için Türkgün teknoloji yazarı Oğuz Yılmaz ile “Metaverse” çağını görüştüm. Merak ettiklerimi sordum. Çok enteresan bilgilere ulaştım… Fiziksel nesnelerin üzerine dijitalin bindirildiği, bağımsız ve sanal deneyimlerin yaşanabildiği bir uzaydan bahsediyoruz. Metaverse bir tane değil. Öte evrenler şeklinde çoğul ifade edilebilir bir kavram. HERKESİN SANAL KARAKTERİ OLACAK. O KARAKTERLE BİLGİSAYAR OYUNLARININ İÇİNDE OLACAĞIZ, ALIŞVERİŞ YAPACAĞIZ, İŞ TOPLANTILARINA KATILACAĞIZ. SANAL DÜNYADA OLACAĞIZ İlk olarak 1992 tarihli bilimkurgu romanı Snow Crash’te isim olarak kullanılan Metaverse’e, teknolojist Matthew Ball’a göre bazı özellikler kazandırılmak istenmiş. Sonu olmayacak şekilde devam etmesi, anlık ve canlı olması gibi… Bu dünyaya iki boyutlu teknolojiler ya da esas kullanım şekli olarak AR/VR (Sanal gerçeklik) aygıtları ile girebileceğiz. Tamamen görsel ve sanal olarak arazi alıp kendinize bir yer oluşturabilecek, sanal dünyadaki konserlere gidebilecek, sanal dünyada gezebilecek, görüşmek istediğiniz kişilerle görüntülü değil üç boyutlu hologramları ile görüşebileceğiz. Oğuz Yılmaz bilgileri aktarırken, yeni bir çağın yaklaştığını ve bilgisayarların tarihe karıştığını belirterek şunları söyledi: Bilgisayarlar, iş ve oyun bilgisayarı olarak kullanılmaya devam edecek olsa da, akıllı ve taşınabilir aygıtlar bugün internet trafiğinin büyü çoğunluğunu oluşturuyor. Gözlükler de birer akıllı cihaz olarak internet trafiğinin bir kısmı için istemci olacaklar. KOKUYU ALACAĞIZ Gözlüğün donanımını destekleyen tüm ortamlara girebileceksiniz. Bununla beraber bir ortama girmek zorunda olmaksızın, bilgisayarınızdaki çeşitli uygulamaları da bu gözlükler ile kullanabileceksiniz. Sadece gözlük de değil. Hareket, koku gibi etkiler üreten yeni tür AR cihazları da ortaya çıkacak. Bugün birçok kokunun molekül yapısı çözülmüş durumda ve koku üretecek cihazlar dahi çıkıyor. FİLMLER GERÇEK Mİ OLUYOR Peki gelecekte bizi, filmlerin bilim kurgu tarafı gibi bir yaşam mı bekliyor? Bu sorunun cevabı şimdilik muamma… Ancak Yılmaz olaya farklı bir perspektiften baktı. “Efsane olmuş filmlerden Tron’da bilgisayarın yönettiği bir dünya resmedilirken, Kara Şimşek’te hayallerdeki araba bazen esprili bir yol arkadaşı, bazen hayat kurtaran bir dost haline geliyordu. Yine Terminatör serisi de günün birinde Skynet isimli tüm makineleri robotları ve bilgisayarları yöneten bir ağın dünyayı nasıl ele geçirdiğini ve yer altına inen biz insanlığın buna karşı savaşını ele alıyordu. Skynet hariç diğerleri bugün var. Tron’daki dünya aslında bugünün Metaverse’i. Kara Şimşek zaten gerçekleşti” ifadelerini kullanan Oğuz Yılmaz, “Ben filmleri aslında gelecek içi bir vizyon çizdiğini de düşünürüm hep. Bence buna doğru gidiyoruz. Terminatör’deki Skynet’in otonom şekilde çalışmayacağından emin olmamız lazım. Asimov’un 3 robot kuralını yazılımlara göre de adapte etmemiz lazım. 1- Bir robot bir insana zarar veremez, insana zarar verene seyirci kalamaz. 2- Birinci kural ile çelişmedikçe insanın emirlerine uymak zorundadır. 3- Birinci ve ikinci kural ile çelişmedikçe kendisinin zarar görmesine izin veremez. Bu dünyada hukukun nasıl işleyeceğinden, suçun nasıl önleneceğine kadar büyük bir boşluk var önümüzde. YATIRIMA DiKKAT Metaverse dünyasının bir de yatırım ayağı var. Bu yatırımlar aşırı risk içeriyor. Bir gecede kapanabilecek platformlar çıkabilir karşımıza. O nedenle bu dünyaya hâkim olmayanların yatırım yapması önerilmiyor. Metaverse kelimesini haberlerde gördüğümüzde “Sanal arsa satışı” gibi başlıklara denk gelebiliyoruz. Bunun ne demek olduğunu, Oğuz Yılmaz şöyle açıkladı: Öte evren uygulamaları kendilerine pazar üretmek için var olan coğrafi yerleri satma çabası içine girdiler. Oradaki birkaç pixellik bir görüntü alanı içerisindeki yerlere, binlerce dolar talep ediliyor. Şu an için balon ile rüya. Bu platformlar, ana platformlar olur mu olmaz mı o da belirsiz. 10 yıl sonra bugünün şehirleri mi en gözde şehirler olur, yoksa tamamen öte evrene özel geliştirilmiş şehirler mi bu da belirsiz. Belki de bugün olmayan bir şehir orada inşa edilince en değerli yerler orası olacak.