1914 ile 1918 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Harbiye Nazırı olarak görev yapan Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı sürecindeki etkili rolünün yanı sıra, savaş sonrası Türkistan'da kurduğu Turan Ordusu ile Türk-İslam coğrafyasında iz bıraktı. 4 Ağustos 1922'de Tacikistan'ın Belcivan bölgesinde Sovyet güçleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Enver Paşa, aradan geçen onca yıla rağmen Türk Milliyetçileri arasında derin bir saygı ve hatıra ile anılmaya devam ediyor.
enver paşa'nın hürriyet mücadelesi
Enver Paşa’nın Makedonya Tikveş dağlarında başlayan hürriyet mücadelesi, başta Osmanlı ordularının Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı olduğu Çanakkale Zaferi olmak üzere, Birinci Dünya Savaşı ile devam etmiş ve savaş sonrasında geçtiği Türkistan'da özellikle yerel savaşçıları Sovyet Kızıl Ordusu’na karşı örgütlediği Türklerinden oluşan Basmacı Harekatı’yla sona ermişti.
II. Meşrutiyet sonrasında Talat Paşa ve Cemal Paşa ile birlikte İttihad ve Terakki erkanı arasında yer alan Enver Paşa, Türk kamuoyunda; hakkında bilinen yanlışların doğrulardan fazla olduğu tarihi şahsiyetlerin başında geliyor.
Çegan Tepesi'nde Şehadet
4 Ağustos 1922 tarihinde, Tacikistan’ın Belcivan bölgesindeki Çegan Tepesi’nde Bolşevik kuvvetleriyle girdiği çatışmada şehit düşen Enver Paşa, 41 yaşında bir idealin uğruna canını feda etti. Ölümünden sonra cesedi, Sovyetler tarafından uzun yıllar saklandıktan sonra 1996 yılında Türkiye’ye getirilerek İstanbul Abide-i Hürriyet Tepesi’ne defnedildi.
OSMANLI İMPARATORLUĞU VE ENVER PAŞA
Son devir Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli isimlerinden olan Enver Paşa, 3. Ordu ve Kafkas İslam Ordusu komutanlığı yapmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyetinin önemli önderleri arasında bulunmuş, 1913’te Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askeri darbeyle cemiyetin iktidara gelmesini sağlamış, 1914’te Almanya ile askeri ittifaka öncülük etmiş, savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askeri politikayı yönetmişti.
I. Dünya Savaşı’nın yenilgi ile sonuçlanması üzerine, Rusya’da Türk halklarının bir araya getirilmesi amaçlı pek çok mücadelede bulundu. Türkistan’daki Türkleri bağımsızlığa kavuşturmak amacıyla gittiği Türkistan’da, bugünkü Tacikistan’ın Belcivan bölgesindeki Abıderya köyünde karargâhını kurduğu sırada; 4 Ağustos 1922 tarihinde Bolşeviklerin yaptığı baskın sonrasında, bir bayram günü sabahında, göğsünü mitralyözlere hedef ederek şehit edildi.
