Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Gayriresmi Zirvesi’ne katıldı. Budapeşte'deki tarihi Várkert Bazár kompleksinde gerçekleşen zirveye Macaristan Başbakanı Viktor Orban ev sahipliği yaptı. Erdoğan, zirve kapsamında Türk dünyasının birlik ve beraberliğine, kültürel iş birliğine, Gazze’deki insani dramdan KKTC’nin konumuna kadar pek çok konuya değindi.
Zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in yanı sıra gözlemci ülkelerden KKTC ve Türkmenistan temsilcileri de hazır bulundu.
“Macaristan’ın ev sahipliği verdiğimiz önemin göstergesi”
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasına Macaristan’a duyduğu memnuniyeti dile getirerek başladı:
“Dostum Viktor Orban’a nazik ev sahipliğinden dolayı teşekkür ediyorum. Türk dünyasıyla Macaristan arasındaki ilişkilerin gelişmesinden büyük memnuniyet duyuyorum. Zirvenin ilk kez gözlemci statüsündeki bir ülkede düzenlenmesi, Macaristan’a verdiğimiz önemin ve duyduğumuz güvenin göstergesidir.”
Erdoğan, Macaristan’ın Türk Devletleri Teşkilatı ile Avrupa ülkeleri arasındaki ilişkilerde özel bir konumda olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Macaristan'ın teşkilatımız ile Avrupa ülkeleri arasındaki ilişkilerdeki rolüne büyük önem atfediyoruz. Macaristan’ın iş birliğimizin nişanesi olarak TÜRKSOY’a katılımını teşvik ettiğimizi belirtmek isterim.”
Nevruz ve Türk Dili Günü önerisi
Erdoğan, konuşmasında Türk kültürel mirasına da geniş yer verdi. Nevruz’un sadece bir bahar bayramı değil, aynı zamanda Türk dünyasının ortak kaderini, gönül birliğini simgeleyen bir kültürel değer olduğunu vurguladı. Bu özel günün tüm teşkilat üyelerince ortak "Kutlama Günü" olarak ilan edilmesinden memnuniyet duyacaklarını dile getiren Erdoğan, ayrıca 15 Aralık gününün "Dünya Türk Dili Günü" olarak kabul edilmesini önerdi.
Erdoğan, Türk dünyasının ortak kültürel değerlerinin korunması ve yüceltilmesi gerektiğine dikkat çekti:
“Nevruz Bayramı, kader ve gönül birliğimizin simgesidir. Bu bayramın Türk dünyasında ortak bir gün olarak kutlanmasını, Nevruz’un resmî bir kutlama günü ilan edilmesini memnuniyetle karşılıyoruz.”
Ayrıca Erdoğan, dilin milletler arası bağları güçlendirmedeki rolüne dikkat çekerek:
“15 Aralık’ın Dünya Türk Dili Günü olarak ilan edilmesini de anlamlı ve yerinde bir adım olarak değerlendiriyoruz.”
“Özbek kardeşlerimizin katılımından memnunuz”
Konuşmasında Özbekistan’ın teşkilattaki yerine de değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan:
“Özbek kardeşlerimize başarılar diliyorum. Özbekistan’ın tam üye olarak teşkilatımıza kabul edilmesinden büyük memnuniyet duyuyoruz. Türk devletleri arasındaki iş birliğini daha ileriye taşıyacağımıza inanıyorum.” dedi.
“Orta Koridor stratejik bir güzergâh hâline geldi”
Erdoğan, Doğu ile Batı arasındaki ticari ve lojistik bağlantıların geliştirilmesinde “Orta Koridor”un önemine vurgu yaptı:
“Doğu ile Batı arasında uzanan Orta Koridor, artık sadece ekonomik değil, stratejik bir güzergâh olarak ortaya çıkıyor. Bu koridorun güçlendirilmesi için üye devletlerin desteğini bekliyoruz.”
“Gazze’de sivil halk cehennemi yaşıyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında Gazze’de yaşanan insani felakete geniş yer verdi:
“Gazze’de sivil halk adeta cehennemi yaşıyor. Son gelen bilgiler, yardım ulaşmazsa 14 bin bebeğin hayatını kaybedebileceğine dair vahim bir uyarıyı içeriyor. Gazze’deki insani çabalara katkılarımız önemlidir.”
İsrail’in politikalarını eleştiren Erdoğan:
“İsrail’in sınır tanımayan yayılmacılığı artık durdurulmalıdır. Filistin’in toprak bütünlüğü tanınmalı, barışçıl ve kalıcı bir çözümün önü açılmalıdır.” dedi.
“KKTC’nin olmadığı kare eksik kalır”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) teşkilat içerisinde daha güçlü bir konumda yer alması gerektiğini belirterek, “KKTC'nin bulunmadığı Türk dünyası aile fotoğrafı eksik kalacaktır,” dedi. KKTC'nin tam üyeliği için gerekli adımların atılması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, "İnşallah uzak olmayan bir gelecekte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tam üye olarak teşkilatımızda görmeyi ümit ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Ayrıca, Türk dünyasının ortak aklını temsil eden Aksakallar Konseyi'nin KKTC'de gerçekleştirdiği toplantıyı anlamlı bulduklarını söyledi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin teşkilattaki rolüne ilişkin önemli mesajlar veren Erdoğan:
“Kıbrıs Türklerinin hak mücadelesine omuz verilmesini bekliyoruz. Aksakalların KKTC'deki toplantısını anlamlı buluyoruz. KKTC’nin bulunmadığı Türk dünyası aile fotoğrafı eksik kalacaktır. İnşallah uzak olmayan gelecekte KKTC’yi tam üye olarak kabul edeceğimiz günleri görmeyi ümit ediyorum.”
“Aliyev barışı getirecek lider olarak tarihe geçecek”
Kafkasya'daki barış sürecine de değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan-Ermenistan arasında barış sağlanmasına dair gelişmeleri şu sözlerle değerlendirdi:
“Kafkasya’daki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Azerbaycan-Ermenistan barış görüşmelerinde varılan mutabakattan memnuniyet duyuyoruz. Bu, birçok fırsatı beraberinde getirecektir. Sayın Aliyev’in bu süreci başarıyla yöneterek barışı sağlayacak lider olarak tarihe geçeceğine inanıyorum.”
“İstanbul görüşmeleri barış umudu oldu”
Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili olarak Türkiye’nin oynadığı rolü hatırlatan Erdoğan:
“Rusya-Ukrayna savaşının küresel etkilerini hepimiz derinden hissediyoruz. Taraflar İstanbul’da bir araya geldi. Türkiye olarak adil ve kalıcı barış için her iki ülke ile temaslarımızı sürdürüyoruz.”
“Suriye’de istikrar için çabamız sürecek”
Erdoğan ayrıca Suriye krizine dair de değerlendirmede bulunarak:
“Suriye’de kalıcı istikrarın sağlanması için de yoğun çabalarımız devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
“Aziz Sancar’a ödül takdim edeceğiz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Nobel Ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar’ın zirvede bulunmasından duyduğu memnuniyeti şu sözlerle ifade etti:
“Prof. Dr. Aziz Sancar’ı bugün aramızda görmekten büyük mutluluk duyuyorum. Bişkek’te alınan kararla kendisine takdim edilecek ödül, Türk dünyasının ortak gururudur. Kendisine şükranlarımızı sunuyor, başarılarının devamını diliyoruz.”
“Budapeşte Deklarasyonu hayırlı olsun”
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Budapeşte Deklarasyonu’nun Türk dünyası için hayırlara vesile olmasını diliyor, dost ve kardeş ülkelerle iş birliğimizi daha da ileriye taşıyacağımıza inanıyorum.”
