Arnavutluk’un başkenti Tiran’da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu 6. Zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik ve iş birliği meselelerini tartışmak üzere liderleri bir araya getirdi. Zirveye katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin kıta için taşıdığı stratejik öneme dikkat çekerken, Avrupa'nın güvenliği ve refahı için birlikte hareket edilmesi gerektiğini vurguladı.
“Avrupa’nın güvenlik mimarisi adil ve kapsayıcı olmalı”
Konuşmasında Avrupa’nın yeniden şekillenen jeopolitik dengeler karşısında yeni bir vizyon geliştirmesi gerektiğini belirten Erdoğan, “Güvenliğin bölünmezliği ve refahın hakkaniyetli paylaşımı ilkeleri üzerinde yükselecek bir dönüşüme ihtiyaç duyuyoruz. Bu dönüşüm Avrupa kıtasında başlamalı” dedi.
Savunma sanayiinden ulaştırma koridorlarına, dijital piyasalardan kritik minerallere kadar birçok alanda güçlü iş birliği imkânları bulunduğunu ifade eden Erdoğan, Avrupa Birliği’nin savunma girişimlerinin NATO’yu dışlamadan ve birlik dışı müttefikleri de kapsayacak şekilde tasarlanmasının hayati olduğunu belirtti.
Türkiye’nin stratejik gücü vurgulandı
Erdoğan, Türkiye’nin ekonomik potansiyeline ve bölgesel etkisine de dikkat çekerek, “1,3 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe sahip, 85 milyonu aşan genç ve dinamik nüfusuyla Türkiye, Avrupa için kritik bir ortaktır” ifadelerini kullandı.
AB ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı, bunun özellikle otomotiv, ilaç ve savunma sanayii gibi stratejik sektörlerde ortak yatırım ve üretimin önünü açacağını belirtti. Erdoğan ayrıca Şengen vizesi gibi serbest dolaşımı kısıtlayan uygulamaların da yeniden ele alınması gerektiğini ifade etti.
“Enerjide merkez ülke, ulaştırmada ana kavşak”
Türkiye’nin son yıllarda yaptığı yatırımlar ve imzaladığı doğalgaz anlaşmalarıyla bölge için bir enerji merkezi haline geldiğini vurgulayan Erdoğan, “Enerji dönüşüm sürecinde Türkiye, Avrupa’nın en önemli aktörlerinden biridir” dedi.
Ulaştırma ağları ve tedarik zincirleri açısından da Türkiye’nin Avrupa’nın kesintisiz işleyişi için kilit bir rol üstlendiğini dile getiren Cumhurbaşkanı, çok taraflı ulaştırma güzergâhlarında Türkiye’nin merkezde olduğunu söyledi.
Ukrayna savaşı ve barış süreci: “Yeni bir fırsat penceresi aralandı”
Erdoğan, Ukrayna’daki savaşla ilgili gelişmelere de değinerek, Mart 2022’den bu yana ilk kez ateşkese ulaşma noktasında bir fırsat penceresinin doğduğunu söyledi. Türkiye, Ukrayna ve Rusya arasında İstanbul’da başlatılan yeni teknik görüşmelere dikkat çeken Erdoğan, “Barışın tesisi için tüm ortaklarımızın desteğine ihtiyacımız var. Adil bir barışın kaybedeni olmayacaktır” dedi.
Geçmişte olduğu gibi bugün de Türkiye’nin arabuluculuk rolünü sürdüreceğini belirten Cumhurbaşkanı, taraflara dayatma değil teşvik yoluyla çözüm arandığını ifade etti.
“Gazze’de yaşanan insanlık dışı tabloya karşı susmak vicdani değildir”
Erdoğan, konuşmasında Gazze’de devam eden insani trajediye de geniş yer verdi. İsrail’in saldırılarına ve Başbakan Netanyahu’nun tutumuna sert ifadelerle tepki gösteren Erdoğan, “Her gün çocukların, kadınların katledildiği bu vahşete artık dur demeliyiz. Gazze’de yaşananlar sadece bölgeyi değil tüm insanlığı tehdit ediyor” dedi.
Avrupa’nın ateşkes için daha fazla inisiyatif alması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, uluslararası toplumun suskunluğunu eleştirerek, “İnsani yardımın ulaşması ve Gazze’nin yeniden yaşanabilir hale gelmesi için tüm imkanlarımızı seferber etmeliyiz. Esas çözüm ise iki devletli formülün hayata geçirilmesidir” ifadelerini kullandı.
Suriye mesajı: “Yaptırımlar kaldırılsın, dönüşler hızlansın”
Konuşmasında Suriye meselesine de değinen Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’ın yaptırımların kaldırılacağı yönündeki açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti. “Bu adım Suriye’nin yeniden istikrara kavuşmasına katkı sağlayacaktır” diyen Cumhurbaşkanı, benzer bir adımı Avrupa Birliği’nden de beklediklerini dile getirdi.
Avrupa’nın yeniden imar ve kalkınma için mali destek sağlamasının, Suriyelilerin gönüllü, onurlu ve güvenli geri dönüşlerini hızlandıracağını ifade etti.
“Avrupa için ortak kader bilinci şart”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Belirsizliklerin arttığı bu dönemde, ortak geleceğimizin teminat altına alınması için iş birliği, dayanışma ve adil paylaşım şarttır. Kaynaklarımızı verimli kullanarak ve samimi iş birliğini sağlayarak kıta olarak üstesinden gelemeyeceğimiz bir sınama yoktur. Bu zirvenin istikrarlı, müreffeh ve güvenli bir Avrupa için hayırlı sonuçlar getirmesini temenni ediyorum.”
