Cumhuriyet’in 102. yılı kutlamaları kapsamında tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Cumhuriyet’in ilanına ait orijinal Osmanlıca belgeyi kamuoyuyla paylaştı. Ortaylı’nın sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, 29 Ekim 1923 tarihli belge ve günümüz Türkçesine çevrilmiş hali yer aldı.
Ünlü tarihçi, belgedeki tarihi ifadeyi özellikle öne çıkararak şu cümleye dikkat çekti:
“Türkiye Devleti’nin şekl-i hükümeti Cumhuriyettir.”
“Hâkimiyet, bilâ kayd ü şart milletindir”
Ortaylı’nın paylaştığı belgede, Cumhuriyet’in kuruluş felsefesinin özünü yansıtan şu satırlar yer alıyor:
“Hâkimiyet, bilâ kayd ü şart milletindir. İdare usulü, halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müsteniddir.”
Bu ifadeler, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu ilkesinin altını çizerken, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik temellerinin o günden bugüne uzanan anlamını bir kez daha hatırlattı.
Cumhuriyet’in Belgesi Bir Dönemin Sembolü
Söz konusu belge, Cumhuriyet’in resmen ilan edildiği 29 Ekim 1923 tarihli TBMM oturumunun tutanaklarından alınan resmi metni içeriyor. Tarihi belge, hem Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş belgesi niteliği taşıyor hem de Osmanlıca’dan Latin harflerine geçiş sürecinden önceki son devlet belgelerinden biri olmasıyla da ayrı bir önem taşıyor.
