Kâria Suresi, Kur’an-ı Kerim’in 101. suresi olup Mekke döneminde nazil olmuştur. Toplam 11 ayetten oluşan sure, kıyamet gününün dehşetini, insanların o günkü halini ve amellerin tartılmasını etkileyici bir üslupla anlatır. “Kâria” kelimesi, vurucu, sarsıcı ve kalpleri titreten büyük olay anlamına gelir ve burada kıyamet günü için kullanılmıştır.
Kâria Suresi Ne Zaman ve Nerede İnmiştir?
Mushaf sıralamasında 101., iniş sırasına göre 30. suredir.
Kureyş Suresi’nden sonra, Kıyamet Suresi’nden önce Mekke’de indirilmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de 600. sayfa ve 30. cüz içerisinde yer alır.
Kâria Suresi’nin Konusu
Bu surede, kıyametin kopuş anı “kalpleri hoplatan büyük felaket” olarak tasvir edilir. İnsanların o günkü dağınık hâli kelebeklere, parçalanmış dağlar ise savrulmuş renkli yüne benzetilir. Amellerin tartıldığı bu hesap gününde, terazisi ağır gelenlerin cennette hoşnut bir yaşam süreceği; terazisi hafif gelenlerin ise “Hâviye” adı verilen kızgın ateşe gireceği bildirilir.
Kâria Suresi’nin Arapça Metni ve Türkçe Okunuşu
ARAPÇA okunuşu:
Türkçe okunuşu:
Bismillahirrahmânirrahîm.
1- El kariah
2- Mel kariah
3- Ve ma edrake mel kariah
4- Yevme yekunün nasü kelferaşil mebsus
5- Ve tekunül cibalü kelıhnil menfuş
6- Fe emma men sekulet mevazınüh
7- Fe hüve fi ıyşetir radıyeh
8- Ve emma men haffet mevazınüh
9- Fe ümmühu havıyeh
10- Ve ma edrake mahiyeh
11- Narun hamiyeh
Kâria Suresi Meali
Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla:
Yürekleri hoplatan büyük felaket! ﴾1﴿ Nedir o yürekleri hoplatan büyük felaket? ﴾2﴿ Yürekleri hoplatan büyük felaketin ne olduğunu sen ne bileceksin? ﴾3﴿ O gün insanlar, her biri bir tarafa uçuşan küçük kelebekler gibi olacaktır. ﴾4﴿ Dağlar da atılmış renkli yünler gibi olacaktır. ﴾5﴿ İşte o vakit, kimin tartıları ağır gelmişse, ﴾6﴿ Artık o, hoşnut olacağı bir hayat içinde olacaktır. ﴾7﴿ Ama kimin de tartıları hafif gelirse, ﴾8﴿ İşte onun anası (varacağı yer) Hâviye'dir. ﴾9﴿ Sen Hâviye'nin ne olduğunu ne bileceksin? ﴾10﴿ O, kızgın bir ateştir. ﴾11﴿
Kâria Suresi Tefsiri
“Korkunç ses” diye çevirdiğimiz kāria kelimesi sözlükte “şiddetle vurmak, çarpmak” anlamına gelen kar‘ kökünden türemiş bir isim olup kıyameti ifade eder. Arapça’da büyük felâket ve belâya da kāria denir (bk. Ra‘d 13/31). Kıyamet dehşet verici halleriyle kalplere korku saldığı ve o günde suçlular cezaya çarptırıldığı için kıyamete kāria denmiştir. Bu âyetler, gerek üslûp gerekse anlam bakımından kıyamet olayının büyüklüğünü ve şiddetini ifade ettiği gibi kıyametin ne zaman meydana geleceğinin bilinemeyeceğini de göstermektedir.
Kıyamet gününde insanların kabirlerinden kalkarak mahşer yerine gidişleri tasvir edilmektedir. İnsanlar o anda korku ve dehşet içerisinde dağınık bir halde bulunacaklarından yüce Allah onları sağa sola dağılmış kelebeklere benzetmiştir. Kabirlerinden kalkan insanlar büyük kalabalıklar oluşturacakları için de başka bir âyet-i kerîmede (Kamer 54/7) dağılıp savrulmuş çekirgelere benzetilmektedirler. O gün insanlar birbirlerini çiğnercesine hareket edip mahşerde toplanacaklardır (krş. Kehf 18/99).
Kıyamet gününde dağların yok olma safhalarından biri dile getirilmektedir. Başka âyetlerde anlatıldığına göre o gün dağlar parça parça olacak (Fecr 89/21), akıp giden kum yığını haline gelecek (Müzzemmil 73/14), atılmış renkli yüne dönüşecektir. Sonra da serap olacaktır (bk. Nebe’ 78/20). Bütün bu tasvirler, kıyamet gününde yerkürede meydana gelecek olan sarsıntının ne derece şiddetli olacağını gösterir.
“Tartılan ameller” diye çevirdiğimiz mevâzîn kelimesi ya “tartılan şey” anlamına gelen ve amelleri ifade eden mevzûn kelimesinin veya “terazi” anlamına gelen mîzanın çoğuludur. Meâlde birinci anlam tercih edilmiştir. İkinci anlama göre de kelime kinaye olarak yine tartılan amelleri ifade eder. Zira terazilerin ağır gelmesi, “onlarda tartılan eşyanın ağır gelmesi” demektir. “Tartılan amellerin ağır gelmesi” hayır ve iyiliklerin fazla olmasını anlatmakta ve Allah’ın rızâsının bu sayede kazanılacağını göstermektedir. 6-7. âyetler iyilikleri kötülüklerinden çok olan kimselerin nimetlerle donatılmış cennetlerde ebedî olarak mutlu ve müreffeh bir hayat süreceklerini ifade eder. Amellerin hafif olması ise kulun dünyada yaptığı iyiliklerin azlığı veya bulunmaması demektir. Bu âyet, dolaylı olarak “günahları ağır basarsa” anlamını da içermektedir. Bu ve benzeri ifadeler, konuyu insanların kavramasını sağlamaya yönelik temsilî anlatımlar olup, temel amaç, insanların adaletli bir şekilde yargılanıp hesap vereceklerini bilerek inanç ve amel hayatlarını sorumluluk bilinciyle oluşturmalarını sağlamaktır. Âyetlerde bildirilenler dışında âhiret olayları gayb âleminden olduğu için amellerin nasıl tartılacağı veya ölçüleceği hakkında söz söylemek yahut fikir yürütmek ise mümkün değildir.
9. âyette “kucaklayacak olan” diye çevirdiğimiz ümm kelimesi sözlükte “anne” anlamına gelir. Burada mecaz olarak “barınak” mânasında kullanılmıştır. Âyette, annenin çocuğuna kucak açıp onu bağrına basmaya can attığı gibi cehennemin de suçlulara kucak açarak onları içine almak için iştiyakla beklediğini ifade eden kinayeli bir anlatım söz konusudur (bu ve başka yorumlar için bk. İbn Âşûr, XXX, 514-515). 8-9. âyetler, böyle iyi işleri az, kötülükleri çok olan kimselerin gidecekleri yerin cehennem olduğunu göstermektedir. Tefsirlerde buradaki hâviye kelimesinin cehennemin isimlerinden biri olduğu belirtilmiştir.
Kâria Suresi’nin Faziletleri
Kıyametin dehşetini hatırlatarak insana ahiret bilincini aşılar.
Düzenli okunduğunda kalplerde hesap günü farkındalığını artırır.
Müslümanlar arasında sevap ve bilinç kazandıran surelerden biri olarak kabul edilir.
Kâria Suresi, kıyamet tasvirleri, etkileyici benzetmeleri ve güçlü mesajıyla hem manevi hem de edebî açıdan Kur’an’ın dikkat çeken sureleri arasında yer alır.
