Türkiye, pandemi sonrası dönemde kültürel miras alanında sessiz ama köklü bir dönüşüme imza atıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü öncülüğünde yürütülen çalışmalarla, 2020’den bu yana 8 yeni ören yeri ilk kez ziyarete açılırken, 30’dan fazla ören yerinde kapsamlı yenileme ve altyapı düzenlemeleri tamamlandı.
12 Ay Kazı Modeli ile Kesintisiz Arkeoloji: Geleceğe Miras Projesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı, “12 Ay Kazı” modelinin ardından başlattığı Geleceğe Miras Projesi ile Türkiye genelinde 150 olan kazı sayısını 251'e yükseltti. Yıllık kazı sayısı ise 800 oldu. Bu model, Side, Patara, Laodikya, Aizanoi, Stratonikeia ve Dara gibi birçok ören yerinde hem bilimsel hem de turistik görünürlüğü artırdı.
Bölgesel Canlanma ve Yeni Yatırımlar
Proje ile yeniden eski ihtişamlı günlerine dönen ören yerleri arasında, Efes'teki restorasyon çalışmaları, Stratonikeia’da antik yol restorasyonu ve agora açılımı, Aizanoi’de tiyatro–stadyum düzenlemesi, Dara’da ziyaretçi rotası ve ışıklandırma, Laodikya’da kutsal alan yapılarının ayağa kaldırılması ve Side Antik kentindeki çalışmalar dikkat çekiyor. Ayrıca UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren Arslantepe Höyüğü, Gordion ve Sardes antik kentleriyle ziyaretçi kapasitesini artırdı.
Taşın Ötesinde Deneyim
Yeni nesil ören yeri anlayışında yalnızca arkeolojik yapılar değil, deneyim odaklı projeler de öne çıkıyor. Ziyaretçi karşılama merkezleri, sesli rehber sistemleri, artırılmış ve sanal gerçeklik destekli dijital anlatımlar ile yerel üreticilerle iş birliği içinde oluşturulan butik satış alanları, hem turizm gelirlerini hem de yerel ekonomiyi güçlendiriyor. Bu yeni anlayışı içerisinde ise gece müzeciliği öne çıkıyor.
25 yılında 27 farklı noktada gece müzeciliği uygulaması hayata geçirildi. Böylelikle turistlerin daha uygun hava koşullarında ve uygun ışıklandırma ile antik kentleri gezmesi sağlanıyor.
Ziyaretçi Sayılarında Rekor
Pandemi öncesi 30–33 milyon seviyesinde olan müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2024’te pandemi oncesi dönemi yakaladı. Müze ve ören yeri ziyaretçi sayısının 2025 yılında rekor kırması hedefleniyor. Göbeklitepe, 2019’da 412 bin ziyaretçiden 2023’te 700 binin üzerine çıkarak bu artışın sembolü haline geldi.
Taşların Sessizliğinde Yükselen Anadolu
Türkiye, 2020 sonrası dönemde kültürel mirasını sadece korumakla kalmayıp, onu sürdürülebilir turizm, yerel kalkınma ve kültürel diplomasi ekseninde yeniden tanımlıyor. Bu süreç, Anadolu’nun binlerce yıllık sessiz tanıklarını, bugünün ekonomik ve kültürel aktörleri haline getiriyor.
