Hafter milislerinin bölmek için uğraştığı Libya ismini bir süredir çatışma değil siyasi müzakereler sebebiyle duyuyoruz. Türkiye’nin müdahil olmasıyla Hafter güçlerinin başkentten uzaklaştırılması ve hatta toprak kayıplarına uğratılması sonucunda sahadaki dengeler değişmişti. Hafter uluslararası alanda tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni deviremeyeceğini görmüş ve geri çekilmek zorunda kalmıştı. Birleşmiş Milletlerin de desteği ile çatışma sonrası siyasi uzlaşıya yönelik çalışmalar bir süredir devam ediyordu. Libya’nın birçok farklı bölgesinden birçok farklı grubu bir araya getiren 75 üyeli Libya Siyasi Diyalog Forumu, ilk toplantısını geçen Kasım ayında gerçekleştirmiş, bu toplantıda Libya’da ilk genel seçimlerin 24 Aralık 2021 tarihinde yapılması kararlaştırılmıştı. Seçimlere giden süreçte ülkenin en üst siyasi karar alma yetkilileri olan Başkanlık Konseyi Üyeleri ile Milli Birlik Hükümeti Başbakanının da Forum’un ikinci toplantısında belirlenmesi öngörülmüştü.
Ülkenin coğrafi ve siyasi bölünmüşlüğü, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun yapısına da yansımış durumda. Nitekim Forumun üyeleri, Libya’nın Batı (37 üye), Doğu (24 üye) ve Güney (14 üye) bölgelerini temsil edecek şekilde belirlendi. Bu yapı, Konseyi Üyeleri ile Başkanının belirlenmesi için yapılan seçimlere de yansıdı. Hatta Başkanlık Konseyi başkanı ile iki yardımcısının aynı gruptan seçilmesinin ulusal uzlaşı sağlanmasına engel olabileceği düşüncesiyle, Başkan yardımcılarının Başkanın bölgesi haricindeki bölgelerden olması gerekiyordu.
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonunun gözetimi altında 1-5 Şubat tarihleri arasında Cenevre’de gerçekleştirilen Forum’un ikinci toplantısında, Başkanlık Konseyi ve Başbakanlık seçimleri sonuçlandırıldı. Başkanlık Konseyi Başkanlığına Muhammed Menfi seçilirken Musa el- Koni ile Abdullah el-Lafi Konsey Başkan Yardımcılığına, Abdulhamid Dibeybe ise Başbakanlığa seçildi. Böylelikle, önümüzdeki Aralık ayında yapılması öngörülen seçimlere kadar ülkeyi idare edecek siyasi kadrolar belirlenmiş oldu. Şimdi, Başbakan seçilen Dibeybe’nin hükümet üyelerini ve programını en geç 12 gün içerisinde parlamentoya sunması bekleniyor.
Libya’daki mevcut siyasi şartlar, ülkenin siyasi geleceği açısından temkinli olmayı gerektirse de gelinen noktanın ümitvar olmayı mümkün kıldığı söylenebilir. Libya’da daha önce de siyasi müzakereler yürütüldüğü ve bazı noktalarda uzlaşı sağlanarak seçim takvimi açıklandığı ancak bu planların bozulduğu, ulusal bütünlüğün Hafter’in başlattığı isyan yüzünden sağlanamadığı biliniyor. Yeni siyasi yapının görevlerini yerine getirmede ne gibi sorunlarla karşılaşacağı, Hafter milislerinin siyasi süreci baltalamak için tekrar terör ve şiddete başlayıp başlamayacağı gibi soru işaretleri hâlâ mevcut. Seçimlerin planlandığı tarihte yapılması ve siyasi istikrarın temin edilmesi, ülkenin yeni dönem için siyasi ve idari açıdan yeniden yapılandırılması ve iç savaşın açtığı yaraların kapatılması hiç de kolay olmayacak.
Yeni yönetimin istenen sonuçlara ulaşabilmesini tehdit eden risklerin sadece ülke içinden kaynaklanmadığını da not etmek gerek. Yeni yönetimin Türkiye’ye yönelik olumlu mesajlar vermesi ve müzahir tutum sergilemesi, Türkiye’nin Libya’daki etkinliğinden şikayetçi olan Fransa ve Mısır gibi ülkeleri harekete geçirme potansiyeli taşıyor.
Ayrıca, Hafter’in safında yer alan Akile Salih’in seçimden ikinci sırada çıkması Hafter’e verilen desteğin bir göstergesi olarak kabul edilirse, yeni yönetimin Hafter ve destekçileri tarafından baskı altına alınabileceği ihtimali göz ardı edilmemeli. Başbakan Abdülhamid Dibeybe’nin Türkiye’yi “dost ve müttefik” olarak nitelendirmesi ve “Türkiye ile dayanışma içinde olacaklarını” belirtmesi bile Hafter ve destekçileri tarafından yeni yönetime engel çıkarmak için bir sebep olarak görülebilir. Hatta yeni yönetimin, Türkiye ile imzalanan mutabakat muhtıralarının iptal edilmesine yönelik taleplerle karşılaşması da ihtimal dâhilinde olacaktır. Her ne olursa olsun, Libya’da barış ve istikrar içinde geçecek yeni bir dönemin başlangıcı sayılabilecek bu seçimler, Libya için bir fırsat sunuyor. Umarım Hafter ve avenesi, bilinen tavrını tekrar edip bu olumlu havayı yok etmeye kalkışmaz.
