Hayatımıza daha çok savunma sanayii ile girdi “yerli” ve “milli” kavramları. Bugüne kadar bu kavramlar hakkında birçok şey yazılıp çizildi ve konuşuldu. Aslında bu kavramlar sadece savunma sanayiinde değil, diğer sanayi dallarında ve Tarım Bakanlığının çalışmalarında da var. Fakat çok fazla dillendirilmiyor, ön plana çıkmıyor diyebilirim. Baştan söyleyeyim; bu çalışma “milli ve yüzde 100 yerli”. Üstelik bir üst sürüm olarak dünya tarımında kullanılan benzerlerine karşılık “aynıyla veya misliyle karşılık” verecek bir çalışma olarak görünüyor.
Bugünün iklim koşulları dikkate alındığında ülkemizde küresel iklim değişikliğinin etkileri; “su kaynaklarının azalması, kuraklık, sıcak hava dalgaları, sellerdeki artış ve tarımda verimliliğin düşmesi” olarak kendini göstermektedir. Bunların sonucunda kuraklık, yukarıda sayılan etmenlerin neticesinde ülkemizde yaşanan ve önümüzdeki yıllarda da şiddetlenerek artacağı düşünülen, iklim olaylarının en olumsuz sonucudur. Kuraklık, sonuçları itibarıyla insanoğlunun geleceğini tehdit eden en önemli, küresel ve bölgesel çevre sorunlarının başında gelmektedir. Böyle bir dönemde su israfının önlenmesi, verim kaybının azaltılmasını hedefleyen bir çalışma: TAGEM-SUET. Bu sistem ile bitkilerin ihtiyaç duyduğu su tüketimini; iklim koşullarını, toprak durumunu göz önüne alarak hesaplayacak bir sistem. Başlangıç olarak küçük, orta ve büyük işletmelere yol gösterecek bir çalışma.
“Milli ve yüzde 100 yerli” diyorum çünkü özgünlük, telif, kazanç, tasarım, testler, üretim, iş gücü, fikri-sınai mülkiyet hakları, ihracat tekeli, ülke menfaati vb. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün (TAGEM) kontrolünde.
Bitki Su Tüketimleri Rehberi: “Hem dijital hem de üstelik bedava!”
2014 yılında TAGEM, Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları Daire Başkanlığının koordinatörlüğünde; “Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri Rehberi” 3 yıllık yoğun bir çalışma sonucunda tamamlanmış ve 2017 yılında TAGEM tarafından basılarak; referans bitki su tüketimi (ETo), bitki su tüketimi (ETc) ve bitki katsayısına (Kc) ilişkin değerler tarım kuruluşlarının hizmetine sunulmuştu.
Bu rehber çıkınca ne oldu, başımız göğe mi erdi derseniz? Ermese de bir şey kalmadı diyebilirim. Daha önce Devlet Su İşleri (DSİ) ve Köy Hizmetlerinin çıkarmış olduğu kaynak kitaplardan bitki katsayısına bir yerden bakılır, sonra diğerinden başka bir veri derken bir sürü zahmetli ve zaman alıcı işlerdi. Üstelik veriler bakımından birliktelik yoktu. Bu rehber sayesinde; abartısız sulama sistemleri tasarımından başlayıp, sulama projesi yapımından devam edip hatta optimum bitki desenine kadar yol almaya yardımcı olacak bir rehber diyebilirim.
“Sulama Yönetimi ve Bitki Su Tüketimi Hesaplama Sistemi” (TAGEM-SUET)
SUET veri tabanı “Türkiye’ de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri Rehberi” içeriğinde bulunan verilere ek olarak sulama yönetiminde gerekli; bitki, toprak ve sulama sistemlerine ilişkin bazı yeni ve güncel verileri içermektedir. SUET veri tabanında 30 yıllık meteorolojik veriler yer almaktadır. SUET sistemi ilerleyen dönemde bu veri tabanının güncellenmesine ve istasyon sayısının artırılmasına olanak tanımaktadır. Ayrıca SUET kullanıcıya, kişisel hesabında kayıt edilmek üzere, kendi meteorolojik verisi ve kendi bitki verileri ile hesaplama yapma olanağı da tanımaktadır. SUET bitki, toprak ve sulama sistemi veri tabanı, kullanıcının kişiselleştirilmiş hesabına özel olarak güncelleme imkânı sunmaktadır. SUET bu esnek ve kişiselleştirilebilir veri tabanı yapısı ile Referans Bitki Su Tüketimi (ETo), Bitki Su Tüketimi (ETc), Sulama Programlama ve Sulama Modülü hesaplamaları yapma imkânı sunmaktadır.
SUET kişisel bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları ile uyumludur.
Her türlü koşulda kullanılabilmesi için SUET sistemi kullanıcı tercihleri veya kullanıcı tarafından veri girişine izin verebilen esnek ve kullanıcı taraflı bir yapıda geliştirilmiştir. SUET sistemi uygulamasının; kişisel bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları ile uyumlu olarak hizmet verecek olması, öncelikle Tarım İlçe Müdürlüğü teknik personeli sonra da küçük, orta ve büyük işletmeler için sevindirici bir haberdir.
Bu sistem için tanıtıcı ve açıklayıcı videolar hazırlanabilir. Sonuçlar çok yönlü kullanılabilir. Çıkan verilerin doğru yorumlanması adına örnekler çoğaltılabilir. Uygulanabilirliğini artırmak adına, sahaya yansıması için, Tarım Reformu, BÜGEM ve DSİ ile koordineli hareket edilebilir. Tarımsal Hizmet İçi Eğitim Merkezlerinde (Aydın- Söke, Ankara ve Adana) kullanıcı eğitim seminerleri verilebilir. SUET sistemine entegre “önder işletme projesi” yazılabilir. Çiftçilerin aktif olarak kullandıkları sosyal paylaşım sitelerinde (facebook vs.) ilgili bilgilendirme ve videolar paylaşılabilir. TAGEM bu sistemin tanıtımını (lansman) görkemli, ses getirecek şekilde yapabilir.
Hizmetlerin tanıtımı, sosyal algı konusunda Tarım Bakanlığı ve TAGEM zayıf maalesef. Başka bir bakanlık veya genel müdürlük yerden saman çöpünü kaldırsa, öyle bir sosyal algı yaratıyorlar ki tüm ülke duyuyor. Müthiş araştırma ve çalışmalara imza atan Tarım Bakanlığı ve TAGEM genelde ya içinden ya da kendi kendine sesli konuşmayı tercih ediyor.
Son söz: Bedenin yükünü ayaklar, ruhun yükünü yürek taşır! Alın terinin, emeğin ne olduğunu bilen insanlarımıza, kıymetli akademisyenlerimize, TAGEM yönetimi ve tüm personellerine, özellikle Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları Daire Başkanlığında görev yapan koordinatörlerinden mühendislerine, vatansever tüm arkadaşlara selam olsun.
