“Rüyamda dakikalarca olay yaşadım ama uyandığımda saat neredeyse hiç ilerlememişti” diyenler yalnız değil. Bilim insanlarına göre bunun nedeni oldukça ilginç: Uyku sırasında beynimiz zamanı uyanıkken algıladığımızdan farklı bir biçimde işler. Bu da rüyalarda her şeyin ağır çekimdeymiş gibi hissedilmesine yol açar.
Zaman Algısında Kayma: Neden Her Şey “Yavaş” Hissedilir?
Uyanıkken zamanı beynimizin belirli merkezleri düzenler; ancak uykuya geçtiğimizde bu sistem değişir. Özellikle rüyaların en yoğun yaşandığı REM uykusu evresinde zaman algısı bozulur.
İsviçre ve Almanya’da yapılan bir araştırmada, gönüllülerin rüya içinde yaptıkları bir hareketin süresi, uyanık haldekine göre yaklaşık %50 daha uzun bulundu. Yani beyin, rüya anlarını gerçekte olduğundan daha yavaş yaşar.
Uzmanlara göre bunun iki ana nedeni var:
- Uyurken kaslar devre dışı kaldığından beyin “hareketi” simüle ederken daha fazla zaman harcıyor.
- Uykuda vücut ısısı ve kimyasal dengeler değiştiği için beynin iç saati farklı çalışıyor.
Kısacası, beynimiz rüyada filmi biraz “ağır çekimde” oynatıyor olabilir.
Beynin Oyun Alanı: Ne Yaşanıyor Uyku Anında?
REM uykusu sırasında beyin oldukça aktiftir, fakat vücut hareketsizdir. Dış dünyadan gelen ses ya da dokunma gibi uyaranlar azalır. Beyin, dış etkenlerden bağımsız biçimde kendi “rüya senaryosunu” üretir.
Kaslardan geri bildirim gelmediği için zamanın akışı da değişir.
Rüyada koşmak, kapı açmak ya da düşmek bile gerçekte olduğundan uzun sürüyormuş gibi hissedilir.
Üstelik korku, stres ya da heyecan gibi duygular zamanı daha da yavaşlatır; tıpkı gerçek hayatta tehlike anında saniyelerin geçmemesi gibi.
Bilimsel Sınırlar ve Bilinmezlikler
Tüm bu bulgulara rağmen hala birçok soru yanıt bekliyor. Rüyadaki zaman gerçekten mi uzuyor, yoksa sadece öyle mi hissediyoruz? Bu durum herkes için aynı mı?
Uzmanlar, stresli ya da duygusal yoğunluğu yüksek rüyaların zamanı daha “geniş” hissettirdiğini düşünüyor. Ancak rüyalar kişisel olduğu için bilimsel ölçümler hâlâ sınırlı.
Rüya dünyasında zaman, uyanık hayattakinden farklı işler. Bir dakika bile rüyada saatler sürebilir. Belki de bu yüzden bazı rüyalar bitmek bilmez, bazılarıysa bir göz kırpmasında kaybolur. Ama kesin olan şu: Beynimiz, uykuda bile kendi evrenini yaratmayı asla bırakmaz.
