Market raflarında yer alan birçok ürünün içindedir; bisküviler, dondurmalar, reçeller, tatlılar, hatta bazı ekmekler… Tüm bu ürünlerdeki pürüzsüz dokunun, parlak görünümün ve dayanıklılığın arkasında genellikle glukoz şurubu bulunur.
Günümüzde gıda endüstrisinin en yaygın kullanılan bileşenlerinden biri olan glukoz şurubu, üretim kolaylığı ve maliyet avantajı nedeniyle şekerin yerini almıştır. Ancak son yıllarda, sağlık üzerindeki olası etkileri nedeniyle tartışmaların odağına oturmuştur.
Glukoz Şurubu Nasıl Elde Edilir?
Glukoz şurupları, nişasta içeren bitkilerden elde edilir. En yaygın kaynak mısır nişastasıdır, bu nedenle bu tür glukoz şurupları genellikle “mısır şurubu” veya “nişasta bazlı şeker (NBŞ)” olarak bilinir.
Ancak glukoz şurubu sadece mısırdan elde edilmez. Patates, arpa ve buğday gibi diğer bitkisel kaynaklardan da üretilebilir. Yani her glukoz şurubu, mısır kökenli değildir.
Üretim süreci, nişastanın hidroliz yöntemiyle parçalanmasıyla başlar. Bu işlemde nişastadaki karmaşık karbonhidratlar, daha küçük glikoz moleküllerine ayrılır. Elde edilen ürün, berrak, renksiz ve kıvamlı bir sıvıdır — işte bu sıvı glukoz şurubudur.
Glukoz Şurubunun Özellikleri
Glukoz şurubu, gıda sektöründe sadece tat vermek için kullanılmaz. Onu bu kadar popüler kılan başka özellikleri de vardır:
Ürünlerin dayanıklılığını artırır.
Kristalleşmeyi önler, özellikle şekerleme ve dondurmalarda pürüzsüz bir yapı sağlar.
Kıvam ve parlaklık kazandırır.
Tatlılarda nem oranını korur, bu da ürünün bayatlamasını geciktirir.
Bu özellikleri sayesinde dondurma, reçel, kek, bisküvi, şekerleme, bira ve unlu mamuller gibi birçok endüstriyel gıdada kullanılır.
Glukoz Şurubu Ne Kadar Kalorili?
Besin değeri açısından glukoz şurubu, boş enerji kaynağı olarak değerlendirilir.
1 gram glukoz şurubu yaklaşık 4 kalori (kkal) içerir. Yani klasik beyaz şekerle benzer enerji değerine sahiptir, ancak vitamin, mineral veya lif içermez.
Bu nedenle, glukoz şurubunun aşırı tüketimi obezite, diyabet ve karaciğer yağlanması gibi hastalıklar açısından risk faktörü oluşturabilir.
Doğal Ama İşlenmiş Ürün
Glukoz şurubu, bitkisel kaynaklardan elde edildiği için “doğal tatlandırıcılar” kategorisinde yer alabilir. Ancak burada önemli bir fark vardır: Bu şurup yoğun işleme tabi tutulur.
Üretim sürecinde çeşitli kimyasal veya enzimatik reaksiyonlar kullanıldığından, “doğal” tanımı tüketicilerde kafa karışıklığına neden olabilir. Bu nedenle uzmanlar, ambalajlı gıdaların etiketlerini dikkatle incelemeyi, özellikle çocuklar için hazırlanmış ürünlerde aşırı glukoz şurubu tüketiminden kaçınmayı öneriyor.
Glukoz Şurubu Nerelerde Kullanılır?
Glukoz şurubu, gıda endüstrisinin en çok kullanılan bileşenlerinden biridir.
Özellikle:
Dondurmalar (daha pürüzsüz yapı için),
Reçeller (kıvam ve parlaklık için),
Bisküviler ve kekler (tat ve nem tutma için),
Gazlı içecekler ve bira (fermantasyon kolaylığı için),
Şekerlemeler ve çikolatalar (parlak görünüm ve dayanıklılık için)
gibi birçok üründe yer alır.
Hatta bazı fırın ürünlerinde, daha uzun raf ömrü sağlamak için şeker yerine kısmen glukoz şurubu tercih edilir.
Sağlık Açısından Riskler
Glukoz şurubu, kısa vadede enerji sağlar ancak vücuda faydalı bir besin değildir.
Uzun vadede aşırı tüketimi şu riskleri artırabilir:
Kilo artışı ve obezite,
Tip 2 diyabet gelişimi,
Karaciğer yağlanması,
Trigliserit düzeylerinde yükselme.
Ayrıca bazı araştırmalar, glukoz şurubunun aşırı tüketiminin iştah kontrolünü olumsuz etkileyebileceğini ve daha fazla yeme eğilimine yol açabileceğini göstermiştir.
