Türkiye’de bilim insanları, süt alerjisini ortadan kaldırmaya yönelik genetik düzeyde önemli bir başarıya imza attı. Aksaray Üniversitesi ve Harran Üniversitesi öncülüğünde, TÜBİTAK destekli proje kapsamında yapılan çalışmada, sığır embriyolarında CRISPR-Cas9 (DNA üzerinde ameliyat) teknolojisi kullanılarak Beta-Laktoglobulin (BLG) geni susturuldu.
Taşıyıcı ineklere yapılan embriyo transferi sonucunda biri dişi, biri erkek olmak üzere iki buzağı dünyaya geldi.
“Türkiye ve dünyada bir ilk”
Projenin yürütücülüğünü Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Faruk Bozkaya ve Prof. Dr. Mehmet Osman Atlı üstlendi. Çalışmada, Aksaray, Dicle, Kastamonu, Atatürk üniversiteleri ile Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’nden bilim insanları da görev aldı. Tüp ortamında geliştirilen sığır embriyolarında BLG geni hedef alınarak süt alerjisine neden olan proteinin genetik düzeyde ortadan kaldırılması sağlandı.
Prof. Dr. Faruk Bozkaya, elde edilen sonuçların önemine dikkat çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu çalışma hem Türkiye’de hem de dünyada bir ilk. Elde ettiğimiz sonuçlar, gelecekte süt alerjisine karşı daha sağlıklı alternatiflerin geliştirilmesine ışık tutacak.”
Doğal mutasyon benzeri genetik değişiklik
Bilim insanları, bu yöntemle oluşturulan genetik değişikliğin doğal mutasyonlara benzer nitelikte olduğunu belirtti. Buzağılar yetişkinliğe ulaştığında, elde edilecek sperm ve yumurta hücrelerinden BLG proteini içermeyen süt üreten hayvanlar elde edilmesi hedefleniyor.
Bu proje, süt alerjisine kalıcı çözüm sunmanın yanı sıra, Türkiye’nin biyoteknoloji, sağlık ve tarım ekonomisinde yeni fırsatlar yaratması açısından da önem taşıyor.
