Uykusuz Yorgun Araç Kullanımı-2 Sürücü yorgunluğunu etkileyen faktörler nelerdir? Özellikle ticari araç ve ağır vasıta sürücüleri olmak suretiyle sürücüler hangi nedenlerle yorgun ve uykusuz olarak direksiyon başına geçmektedirler? Bu alanda yapılan araştırmalar incelendiğinde, uykusuz araç kullanmaya bağlı etkenlerin dört temel grup altında toplandığı görülmektedir. 1. Zaman Günün hangi saatlerinde ve ne kadar süreyle araç kullanıldığı yorgunluğu ve uykusuzluğu belirleyen asli etken olarak görülmektedir. Araştırmadan elde edilen verilere göre, sekiz veya dokuz saatten çok araç kullanıldığında, yorgunluk ve dikkat dağınık hale gelmesine bağlı ciddi problemler başlamakta, sürücülük performansı olumsuz etkilenmekte ve kaza riski önemli ölçüde artmaktadır. Bilhassa da kamyon sürücülerinin yorgunluğa ve uykusuzluğa bağlı kazalara daha yatkın oldukları görülmektedir. Her yıl katedilen mesafeye ek olarak, çoğu kamyon sürücüsü bedenin en uykulu ve yorgun olduğu zamanda, gece araç kullanmaktadır. Kıyaslanıldığında; ülkemizdeki yük taşımacılığının karayolu taşımacılığı ile diğer taşıma sistemlerine nazaran payının %90 olduğu, yolcu taşımacılığının ise % 95 olduğu ve ölümlü trafik kazalarının % 13.9' unun ağır vasıta kazaları olduğu hatırlanıldığında , ağır vasıta sürücülerinin önemli bir risk grubu oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Yerli bir araştırmada, kendileriyle sözlü mülakat yapılan ağır vasıta sürücüleri en önemli kaza nedenleri olarak, alkollü iken araç kullanmak(%23.5), hatalı sollama yapmak ( %22), yorgun ve uykusuz araç kullanmak (% 17.1), yeterli sürücülük tecrübesi olmamak(%16.2) ve trafiğin akışına göre hızı ayarlayamamak gibi sürücü hatalarını belirtmişlerdir (Sönmez, 1999). 2. Direksiyon başına geçmeden önce uykusuz kalmak veya yeterli uyku almamak Araştırmalardan da görüyoruz ki, genel olarak ortalama onaltı (16) saatten çok uykusuz kalma sonucunda sürüş performansında önemli derecede bozulmalar başlamakta ve trafik güvenliği açısından da ciddi tehlikeler başlamaktadır. Bir araştırmada kazaya neden olan sürücülerin aynı kazaya karışan diğer sürücülere göre kaza öncesi uyku sürelerinin daha kısa olduğu bulunmuştur. 3. Uyku sorunu yaşamak- uyku bozukluğu Ağır vasıta sürücülerinin arasında görülme sıklığı daha yaygın olan çeşitli sağlık problemlerine bağlı-uyku apne sendromu ve narkolepsi gibi-uyku bozuklukları, sürücülerin direksiyon başında uyuya kalmasına neden olmakta ve trafik güvenliği açısından ciddi tehlikeler oluşturmaktadır 4. Çevresel etkenler Yol durumunun ve yapısının sıradan olması, uyarıcı önlemlerin alınmamış olması, iklim koşullarının elverişsiz olması veya sürücülerin ihtiyaç duyduklarında dinlenme ve uyku molalarına imkân sağlayacak tesis ya da mola yerlerinin bulunmayışını da yorgunluğu artıran önemli etkenler arasında sayabiliriz. Ağır vasıta sürücülerinin yaşam ve çalışma koşullarına dair araştırmaya göre; kamyon, otobüs ve çekici sürücülerinin aşağı yukarı yirmide biri uyuyacak ve yemek yiyecek yer bulma , onda biri temizlik-tuvalet-kişisel bakım ve haberleşme ihtiyacının giderilmesi, üçte biri ise araçların ufak arızalarını gidermek için makul yer bulmada problem yaşadıklarını belirtmişlerdir. Uykusuz Yorgun Araç Kullanımı-3 'de "UYKUSUZLUĞUN PERFORMANS ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ"