Toplu işçi çıkarma halinde uyulması gereken kurallar ve yöntemlerin nasıl olması gerektiği pek fazla bilinmiyor. Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde sıkça başvurulan toplu işçi çıkarma yönteminde dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunuyor.

Bu yazımızda yapılması ve uyulması gereken hususları açıklamaya çalışacağız.

Toplu işçi çıkarma hangi hallerde mümkündür?

İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, iş yeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarma yoluna başvurabilir. Yapılacak toplu işçi çıkarma bildirimlerinde bu sebepler açık şekilde sonuçlarıyla birlikte belirtilmeli ve açıklanmalıdır.

Kaç işçi çıkarılması, toplu işçi çıkarma sayılır? Kapsam nasıl belirlenir?

İş yerinde çalışan işçi sayısı:
1) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
2) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
3) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
işine son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır. Dolayısıyla bir iş yerindeki işten çıkarmaların, toplu işçi çıkarma sayılabilmesi için en az 20 çalışanın bulunması gerekiyor.

​Yukarıda belirtilen çalışan işçi sayısı ile iş sözleşmesi feshedilen işçi sayılarının tespitinde; işverene tabi ve/veya işletme bünyesindeki toplam işçi sayılarının değil, toplu işçi çıkarımının yapıldığı her bir iş yerinin münferiden değerlendirilmesi gerekir

Bununla birlikte; 4857 sayılı İş Kanunu'nun 10. maddesi gereğince en çok 30 iş günü süren süreksiz işlerde istihdam edilen işçiler, Kanun'un 15. maddesine göre deneme süresi içinde işten çıkarılanlar, Kanun'un 25. maddesi gereğince haklı nedenle işten çıkarılanlar, tarafların anlaşmasıyla iş sözleşmesi sona erenler ve işçi tarafından iş sözleşmesinin sona erdirilmesi, toplu işçi çıkarma kapsamında değerlendirilmez.

Toplu işçi çıkarma sayılması için işten çıkarmalar aynı tarihte mi yapılmalı?

Toplu işçi çıkarma sayılması için, bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde çalışanların işine son verilmesi gerekiyor. Dolayısıyla bir ay geçtikten sonra yapılan işten çıkarmalarda yukarıda belirttiğimiz işçi sayısı hesabı baştan yapılıyor.

Toplu işçi çıkarmak isteyen işveren, durumu nereye bildirmek zorundadır?

İşveren toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile iş yeri sendika temsilcilerine ve Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirir.
Yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması gerekiyor.

Toplu işçi çıkarmaya ilişkin kurallara uymayan işverene  yaptırımı nedir?

Toplu işten çıkarma hükümlerine aykırı davranarak işçi çıkaran işverene, işten çıkarılan her bir işçi için 2020 yılında 1.050  TL idari para cezası verilir.

İşçi çıkarırken SGK  bildirimi

İşverenlerin, çalıştırdıkları işçiler ile olan iş sözleşmelerini  sona erdirirken İş Kanunu gereğince dikkat etmeleri gereken birçok husus bulunuyor. Ancak işverenlerin yükümlülükleri sadece İş Kanunu’nda yer almıyor. Bunun yanı sıra 5510 sayılı Kanun’da da işverenin işçi çıkarırken yapması gereken bildirime ilişkin hükümler söz konusu.

On g
ün içinde bildirim şart

5510 sayılı Kanun'a göre, işçilerin sigortalılıkları hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren sona eriyor ve sigortalılığı bu şekilde sona erenlerin işverenleri tarafından işten ayrıldığı tarihi takip eden on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna sigortalı işten ayrılış bildirgesinin e-sigorta yoluyla bildirilmesi gerekiyor. 

Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde Kuruma verildiği takdirde, süresi içinde verilmiş sayılıyor.