Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Çağrı Büke, "Bütün maskeler yağmurla temas ettiğinde ya da nemlendiğinde dayanıksız hale geliyor ve koruyuculuğu tamamen gidiyor" uyarısında bulundu. Cerrahi maskelerin etkinliklerinin; nemlenmediği ıslanmadığı koşullarda 4 saat sürdüğünü belirten Büke, buna karşın öksürük ya da aksırık ile nemlenmesi ya da ıslanması halinde ise yeni takılmış bile olsa değiştirilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Maskenin doğru kullanılması şart. Aksi taktirde; sosyal mesafe ve el temizliğine rağmen maskede gözden kaçırılacak bazı detayların maskelerin başlı başına enfeksiyon kaynağına dönüşmesine neden olacaktır. Maskede 10 kritik kural vardır" dedi. Cerrahi maske tercih edinProf. Dr. Çağrı Büke "Sağlık çalışanı olmayan bireylerin Covid-19'a karşı korunmada tercih etmesi gereken maskeler cerrahi maskelerdir. Amaç etrafa solunum sekresyonları aracılığı ile virüsün yayılımını önlemektir. Cerrahi maske sayesinde ağızdan çıkacak sekresyonlar önlenir, böylece diğer kişilerin solunum yollarına bulaşma olmaz, eller temiz kalacağından etraf kirlenmez ve yine havaya yayılımı söz konusu olmayacağından havada asılı halde kalması mümkün olmaz" diyor. Dört saatte bir değiştirinCerrahi maskeler genellikle polipropilen içerikli dokusuz yüzeylerden oluşuyor. Hemen her üç katın da değişik fonksiyonları bulunuyor. Dolayısıyla ağız ve burna temas edecek yüzey ile dış yüzeyin neresi olduğu ve maskenin nasıl takılacağı da önemli. Maskenin en dış katı dışarıdan gelecek damlacıkların maske üzerinde tutunmasını önlemeye yönelik iken, orta kat mikroorganizmaları filtre ediyor. Maskenin en iç katı ise yüze, ağız ve buruna rahatsızlık vermeden teması sağlıyor. Cerrahi maskelerin etkinlikleri; nemlenmediği ve ıslanmadığı koşullarda 4 saat sürüyor. Bu süreden sonra etkinliği kalmıyor ve maskenin değiştirilmesi gerekiyor. Maske takılıyken öksürürseniz ve nemlendiğini hissederseniz değiştirinMaskeniz yüzünüzde iken; öksürük ve aksırık ile nemlenir ya da ıslanır ise maske yeni bile takılmış olsa etkinliği ortadan kalkacağından değiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Çağrı Büke "Maskelerin etkili olması için 4 saatte bir değiştirmek gerekiyor. Ancak bazı durumlarda yani öksürük ve aksırık ile nemlenmesi ya da ıslanması halinde değiştirilmelidir. Ayrıca bütün maskeler yağmurla temas ettiğinde ya da nemli havalarda dayanıksız hale geliyor ve koruyuculuğu tamamen gidiyor. Bu nedenle ıslanan maskeyi temiz ve kuru bir maskeyle değiştirmek gerekir" uyarısında bulunuyor. Cerrahi maske özelliklerine dikkat edinCovid-19 için toplumda kullanılacak cerrahi maskelerin üç kat ve üç pileden oluşmasına dikkat edin. Ayrıca yumuşak yapıda, havanın kolayca giriş ve çıkışına imkan sağlayan özelliğe sahip olmalı, alerjiye yol açmamalı. 3 mikrondan daha büyük mikroorganizmaların ve partiküllerin yüzde 95'den fazlasını filtre edici özellikte olması gerekiyor. Küçük çocuklara maske takmayınMaskelerin genellikle 7 yaşından sonra kullanılması öneriliyor. 11 yaşından sonra ise erişkinler için zorunlu olan her alanda ve durumda maske takmak şart. 2 yaş ile 7 yaşına kadar bazı başka ciddi durumlara neden olabileceğinden kesinlikle maske kullanılmamalı. 2 yaşından küçük çocuklarda ise boğulma riskine neden olabileceğinden kullanımı yasak. Maskenizi her ortamda takılı tutunMaskenizi hiçbir yerde çıkarmamaya özen gösterin. Her türlü kapalı alanlar, toplantı salonları, konferans alanları, restoranlar, kafeler, pastaneler, yiyecek ve içecek mekanları, eğlence merkezleri, eğitim kurumları, oteller, pansiyonlar, tatil merkezleri, spor merkezleri, kara, hava, deniz taşıma araçları ve bunların bekleme alanları, alışveriş merkezleri, marketler, bankalar kamu ve özel sektöre ait kurumlar ve dairelerde maskenizi takılı tutun. Zira maske Covid-19 etkeni SARS-CoV-2'nin başka kişilere bulaşmasını birkaç yoldan önleyebiliyor. Prof. Dr. Çağrı Büke "Maske sayesinde; konuşurken, öksürürken ya da hapşırırken ağız ve burundan sekresyonlar aracılığı ile dış ortama yayılabilecek virüsü içeren damlacıkların ellere teması ve böylece eller aracılığı ile başka kişilerin ellerinin ve ortak kullanılan temas yüzeylerinin kirlenmesinin önüne geçilmektedir. Ayrıca yakın mesafedeki diğer kişilerin solunum yollarına temas etmesi engellenmekte ve dış ortama ve özellikle havaya saçılıp havada partikül halinde kalması ve soluyarak vücuda alınması önlenmektedir" diyor. Dış ortamlarda da maske takınDış ortamlarda da maske takılması çok büyük önem taşıyor. Özellikle diğer insanlarla arada 1.8 metre mesafe bozulacak olursa; yaşlı insanların, küçük çocukların ve Covid-19 için risk faktörüne sahip kişilerin bulunduğu yerlerde maskenin mutlaka takılması gerekiyor. Maskeyi takarken ve çıkarırken kurallara dikkat edinÇağrı Büke "Maskeyi takmadan önce ve takılı maskeyi çıkartmadan önce eller sabun ve su ile ya da el dezenfektanı ile temizlenmelidir. Maskenin ön yüzüne, yüzeyine hiçbir zaman elle temas edilmemelidir. Takarken ve çıkartırken kulağı çevreleyen lastiklerinden tutularak maske takılmalı ve çıkartılmalıdır" diyor. Maskenizi yüzünüze doğru şekilde yerleştirinSadece ağzın ya da sadece burnun maske ile kapatılması Covid-19'dan korunmada yeterli olmuyor. Maske ağız ve burnu tamamen kapatacak şekilde yüze yerleştirilmeli ve burnun her iki kanadı maskenin teli ile sıkıca kapatılmalı. Belirli bir süre çıkartılması ve yeniden takılması gerektiğinde çene altına, el bileğine ya da kola sabitlenmemeli. İdeali eller temizlendikten sonra maske yan taraftaki lastik iplerinden tutularak çıkartılıp temiz bir peçeteye sarılmalı. Tekrar kullanılacağında eller temizlendikten sonra maske yandaki lastik iplerinden tutularak ağız ve burun kapatılacak biçimde takılmalı. Maskenizi çöpe atarken kuralları ihmal etmeyinÇıkartılacak ve atılacak olan maskenin etrafı kirletmemesi ve mikrop bulaştırmaması için gelişigüzel bir yere bırakmaktan kaçının. Mümkünse bir naylon poşetin içerisine atıp ağzını kapatarak bu halde çöp torbasına atın.