Su altı yaşamın en etkileyici canlılarından olan ahtapotlar dikkat çekici zekaları, mükemmel kamuflaj yetenekleri ve kendilerini savunma becerileriyle ön plana çıkmaktadır. Şekil ve yüzme biçimi olarak da diğer deniz canlılarından farklılık gösteren ahtapotlar, bu özelliklerinin birleşimleriyle su altı dünyasının en ilgi çekici canlılarının başında gelmektedir. 

Ahtapotların şekilleri ve genel özellikleri kadar üreme biçimleri de oldukça farklıdır. Doğada birçok farklı üreme biçimi bulunurken ahtapotlar türünün devam etmesini sağlamak için oldukça farklı bir yol benimser. Peki ahtapotlar nasıl ürer?

Ahtapotların çoğalma süreci oldukça farklı ve karmaşık bir süreçtir. Bu süreç türden türe farklılık gösterirken genellikle ahtapot çiftleşmesi sırasında erkek ahtapot, zaman içerisinde evrim geçiren kollarından biri olan ve hektokotil adı verilen kolu aracılığıyla dişi ahtapotların manto boşluklarına sperm bırakmaktadır. 

Bu işlemden sonra dişi, erkekten aldığı spermlerden oluşan yumurtaları güvenli bulduğu bir alana bırakarak yumurtaların gelişmesini sağlar. Yumurtaların gelişme süreci oldukça zorlu bir süreçtir ve dişi ahtapotun fedakarlık etmesini gerektirir. Çoğu zaman dişi ahtapotlar yumurtaları korumak için uzun süreler yumurtaların başından ayrılmaz hatta besin dahi yemezler. 

Bu sancılı süreç, çoğu zaman yetişkin ahtapotların ölümüyle son bulur. Erkek genellikle çiftleşme sonrası yaşamını yitirirken, dişi ahtapotlar da yumurtalar çatladıktan bir süre sonra yaşamlarını yitirirler. Bu durum da, ahtapotların yaşamının üremeyle sınırlı olduğunun bir kanıtıdır. Yaşam döngüsü içerisinde ahtapotlar yalnızca bir kez ürer ve bu üreme genellikle yetişkin ahtapotların ölümüne neden olur.

Ahtapotlar Çiftleşirken Ne Gibi Davranışlar Sergiler?

Ahtapotların çiftleşme süreçleri doğada bulunan diğer canlılara göre farklılık göstermektedir. Bu noktada ahtapotların çiftleşme süreci hem ilginç hem dramatiktir. 

Ahtapotların çiftleşme sürecinde öncelikle dişi ahtapotlar, çiftleşmeye hazır olduklarına dair bazı davranışlar sergiler. Bu davranışlar kur yapma olarak adlandırılabilir ve erkek ahtapotlara sinyaller gönderilir. Erkek ahtapotlar ise çiftleşme öncesinde genellikle dişisinin dikkatini çekmeye çalışır. Dans benzeri kol hareketlerinin yanında renk değiştirme ve kolları açma gibi farklı davranışlarla dişiyi etkilemeye çalışırlar. 

Çiftleşmeye hazır hale gelen ahtapotlardan erkek olan ahtapot, zaman içerisinde evrimleşen ve hektokotil adı verilen kolu yardımıyla spermi dişisine aktarır. Bu aktarım, kol yardımıyla dişinin manto boşluğuna spermlerin aktarımı şeklinde gerçekleşir. Bu süreç, bazı ahtapot cinslerinde farklılık gösterirken genelde bu şekilde ilerlemektedir. 

Ahtapot çiftleşmesinin dramatik hali de bu noktada öne çıkar. Erkek ahtapotlar, birleşme sonrası hücre yaşanması nedeniyle yaklaşık 30 – 60 gün sonra hayatını kaybeder. Dişi ahtapotlar ise yumurtaları korurken besinsiz kaldıkları için yumurtalar çatladıktan bir süre sonra hayatını kaybetmektedir. 

Ahtapotlar Yumurtalarını Nasıl Korur?

Ahtapotlar çiftleştikten sonra dişi ahtapot, yumurtaları güvenli bir bölgeye taşır ve kuluçka işlemine başlar. Bu süreçte genellikle erkek ahtapotlar dişi ahtapotlara yardımcı olamazlar. Yumurtaların sorunsuz ve güvenli şekilde kuluçka süresini tamamlanması için oldukça önemli olan bu süreçte dişi ahtapot büyük fedakarlık sergiler.

Yumurtaların korunma süreci, yumurtaların güvenli bir alana bırakılmasıyla başlar. Dişi ahtapot yumurtalarını yırtıcılardan korumak amacıyla mercan resiflerine, mağaralara, kayalık yarıklarına veya istiridye kabuklarına koyabilir. Bu süreç içerisinde ahtapot yumurtaları güvenli bir noktada korunmuş olur ve dişi ahtapotlar yumurtaların başından ayrılmaz. Dişi ahtapot, düzenli olarak kollarıyla yumurtalara doğru su kanalları oluşturarak yumurtaların hava almasını ve temizlenmesini sağlar. 

Ahtapotların kuluçka süresi ortalama olarak 40 – 55 gün arasındadır. Bu süre zarfında dişi ahtapot yumurtaların başından bir an olsun ayrılmaz. Genellikle bu yıpratıcı süreçte dişi ahtapotlar yeterli gıda alamadığı için, yumurtalar çatladıktan bir süre sonra ölürler. 

Ahtapot Larvaları Nasıl Gelişir?

Şimdiye kadar ahtapotların çiftleşme süreçlerinden ve yumurtaların kuluçka döneminden bahsettik. Ahtapot yumurtalarının kuluçka dönemi bitip çatladıktan sonra yeni bir süreci vardır: larva dönemi. 

Ahtapot yavruları yumurtadan çıktıktan sonra gelişim dönemlerinde birçok farklı zorlukla karşılaşırlar. Bu noktada yavruların yumurtadan çıkması sonrası bu yavrular serbest yüzüşlü olarak denize salınmaktadır. Genellikle birkaç milimetre boyutunda olan bu yavruların görünüşleri yetişkin ahtapotların ufak birer kopyaları şeklindedir ancak renk değiştirme özellikleri henüz gelişmemiştir. Bunun yanında avlanma becerilerine de tam olarak sahip değillerdir. 

Yüzme becerileri gelişmeyen ahtapot larvaları deniz akıntısıyla birlikte sürüklenebilir. Bu süreçte yavru ahtapotların besin kaynağı zooplanktonlar, küçük kabuklular veya diğer ufak organizmalardır. Bu süreçte hızlıca gelişim sağlamak için sürekli olarak beslenmeye çalışırlar. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki bu süreçte larvaların hayatta kalma olasılığı oldukça düşüktür. Boyutları ve savunmasızlıklarından dolayı sıkça diğer canlıların saldırısına uğrarlar. 

Hayatta kalan ahtapot yavruları sıkça beslenerek zamanla büyür ve deniz dibinde yaşamaya alışır. Zaman içinde plankton ve organizmalarla daha az beslenmeye başlar ve diğer deniz canlılarını avlanmayı öğrenir.