Fırınlar mutfakta en çok kullanılan pişirme araçlarından biridir. Ancak her fırında bulunan o küçük “fan” düğmesinin tam olarak ne işe yaradığını çoğu kişi bilmez. Kimi zaman kek kabarmıyor, kimi zaman börek altı pişmiyor, bazen de yemekler kuruyor... İşte bu farkların sebebi genellikle fanın doğru kullanılmaması.
Fırındaki fan sistemi, sadece sıcaklık değil, ısı sirkülasyonu sağlar. Yani sıcak havayı fırın içinde eşit şekilde dolaştırarak, yemeğin her noktasının aynı oranda pişmesini garantiler.
Fırının içinde yer alan fan, arka duvarda bulunan bir motor yardımıyla çalışır. Sıcak havayı hareket ettirir ve ısının tek bir noktada toplanmasını önler. Böylece, fırın raflarının üstünde ve altında kalan bölgelerde bile sıcaklık dengesi sağlanır.
Bu yöntem, özellikle birden fazla tepsiyle pişirme yaparken büyük avantaj sağlar. Fan, ısının tepsiler arasında eşit dağılmasını sağlayarak hem zamandan kazandırır hem de pişirme kalitesini artırır.
Fanın çalışmadığı bir fırında üstteki tepsi yanarken, alttaki tepsi hamur gibi kalabilir. İşte fan sistemi tam da bu dengesizliği ortadan kaldırmak için vardır.
Kek ve Pasta Pişirirken Fan Kullanılır mı?
Kek tariflerinde fan kullanımı en çok karıştırılan konulardan biridir. Fanlı pişirme, sıcak havayı hızlı dolaştırdığı için keki dıştan çabuk pişirir ama iç kısmı çiğ kalabilir.
Ayrıca fanlı ısı, kekin yüzeyini erken kurutarak kabarmayı engelleyebilir. Bu nedenle kek ve pandispanya türü hamurlar fan kapalı şekilde, sabit alt-üst ısıda pişirilmelidir.
Kek pişirirken fanı açmak yerine fırını önceden ısıtmak ve orta rafa yerleştirmek en ideal yöntemdir.
Börek, Poğaça ve Kurabiyelerde Fan Mucizesi
Börek, poğaça ve kurabiye tariflerinde ise durum tam tersidir. Fanlı pişirme, bu tür hamur işlerinde mükemmel sonuç verir.
Fan, ısıyı eşit dağıttığı için böreğin hem üstü hem altı aynı oranda kızarır. Kurabiyelerde dış yüzey çıtır olurken, iç kısmı yumuşak kalır.
Ayrıca fan, fazla nemi dışarı atarak hamurun gevrekleşmesini sağlar. Bu nedenle özellikle milföy, kruvasan, tuzlu kurabiye gibi tariflerde fanlı pişirme önerilir.
Et, Tavuk ve Balıkta Fan Kullanımı
Et, tavuk ve balık pişirirken fan kullanmak, ısının yüzeye homojen dağılmasını sağlar. Bu sayede etin dışı hızlıca mühürlenir, içi de yavaş yavaş pişer.
Fanlı pişirme, özellikle fırında tavuk kanat, ızgara köfte veya balık fileto gibi tariflerde ideal bir kızarma dengesi oluşturur.
Ancak dikkat: Fanlı modda pişirme süresi genellikle %10-15 daha kısa olmalıdır, çünkü sıcak hava dolaşımı yemeği daha çabuk pişirir.
Fan Ne Zaman Kapatılmalı?
Her yiyecek fanlı pişirme için uygun değildir. Özellikle cheesecake, kek, sufle, ekmek hamuru gibi hassas dokulu tariflerde fanın açık olması, kabarmayı ve nem dengesini bozabilir.
Bu tarz yiyeceklerde fan kapalı, sabit alt-üst ısı ayarı kullanılmalıdır.
Fan, nemi hızla buharlaştırdığı için içi ıslak ve yumuşak kalması gereken hamurlar için uygun değildir. Aksi halde kekin üstü kurur, ekmeğin kabuğu çatlar.
Fanlı Fırında Isı Ayarı Nasıl Olmalı?
Fan açıkken, fırın içindeki sıcaklık daha etkili dağıldığından ısıyı 10-20 derece düşürmek gerekir.
Örneğin bir tarifte 180 derece yazıyorsa, fanlı fırında 160 dereceye ayarlamak doğru olacaktır.
Bu, hem pişme süresini dengeler hem de dışı yanmadan içinin tam kıvamında pişmesini sağlar.
Fanlı fırınların en büyük avantajlarından biri, pişirme süresini kısaltmasıdır. Havanın sürekli dolaşımı, ısının her yere ulaşmasını sağladığı için yemekler ortalama %25 daha kısa sürede pişer.
Bu özellik, özellikle yoğun mutfaklarda ya da aynı anda birkaç tepsiyle çalışanlar için büyük kolaylık sağlar.
Ancak hızlı pişirme her zaman iyi sonuç anlamına gelmez. Kek gibi yavaş kabaran hamurların fanlı pişirmede kontrolü zorlaşabilir.
