Abdest, İslam’da namaz kılmak, Kur’an okumak ve bazı ibadetleri yerine getirmek için gerekli fiziksel ve ruhsal temizliktir. Abdestin farzları yerine getirildiğinde ibadet geçerli olur; peki sünnetleri yapılmazsa ne olur? Diyanet İşleri Başkanlığı bu konuda açıklama yaptı.
Abdestin geçerliliği
Din İşleri Yüksek Kurulu’na göre, bir Müslüman yalnızca farz ve vacipleri yerine getirerek abdest almışsa, ibadetin sorumluluğundan kurtulur ve abdest geçerlidir. Abdestin sünnetleri, yapılan ibadetin sevabını artırır; kasten terk edilmesi ise mekruhtur (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, I, 219-221).
Abdestin farzları ve sünnetleri
Farklı mezheplerde farzlar ve sünnetler şu şekilde açıklanır:
Hanefîler: Yüzü yıkamak, kolları dirseklerle birlikte yıkamak, başı mesh etmek, ayakları topuklarla birlikte yıkamak.
Şâfiîler: Bunlara niyet etmek ve yıkama sırasına (tertib) dikkat etmek de farzdır.
Hanbelîler: Organların art arda yıkanması (muvâlât) farzdır; başın tamamını mesh etmek farzdır.
Mâlikîler: Niyet, organların art arda yıkanması ve ovma işlemi farzdır.
Abdest nasıl alınır?
Niyet ve besmele ile başlanır.
Eller bileklere kadar üç kez yıkanır, parmak araları temizlenir.
Dişler temizlenir; ağza ve buruna su verilir.
Yüz, kollar, baş ve boyun mesh edilir.
Ayaklar topuklarla birlikte yıkanır. Parmak aralarına özen gösterilir.
Abdestin sünnetlerine ve adabına riayet etmek, ibadetin ruhani yönünü güçlendirir ve Allah’a yakınlık hissini artırır (Buhârî, Vudû, 7; Ebû Dâvûd, Taharet, 50).
Abdest bozan haller
Büyük veya küçük abdest yapmak
Uyku veya bayılmak
Kusmak (ağza dolmuşsa)
Kan veya irin gelmesi
Akıl hastalığı
Namazda gülme ve abdest
Yanındakilerin duyacağı şekilde gülmek hem namazı hem de abdesti bozar (Hanefîler).
Şâfiîlere göre sesli kahkaha namazı bozar ama abdesti bozmaz.
Kişinin kendisinin duyacağı kadar gülmesi ise sadece namazı bozar, abdesti bozmaz.
