Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav.) vefat ettikten sonra İslam toplumu, liderlik ve yönetim konusunda önemli bir sürece girmiştir. Bu dönemde İslam’ın öncülüğünü üstlenen dört büyük isim, Hulefa-i Raşidin olarak anılır. Peki, Dört Halife kimlerdir ve görevleri nelerdir? İşte detaylı bilgiler…
Dört Halifenin İsimleri
İslam tarihine yön veren dört halifenin isimleri sırasıyla şöyledir:
Hz. Ebu Bekir (632–634)
Hz. Ömer bin Hattab (634–644)
Hz. Osman bin Affan (644–656)
Hz. Ali bin Ebu Talib (656–661)
Bazı kaynaklar, kısa süre görev yapan Hasan bin Ali’yi de beşinci halife olarak sayar.
1. Hz. Ebu Bekir – İlk Halife
Hz. Ebu Bekir, ilk Müslümanlardan olup es-Sıddık lakabıyla tanınır. Hicret sırasında Hz. Muhammed ile mağaraya sığınarak “yar-ı gar” unvanını almıştır. Halifeliği döneminde en önemli gelişmelerden biri Kur’an-ı Kerim’in mushaf haline getirilmesidir.
Onun döneminde yaşanan Ridde Savaşları, peygamberlik iddiasında bulunan ve zekat vermeyi reddeden bazı gruplarla gerçekleşmiştir. Bu dönemde Suriye ve Irak fethedilmiş, İslam hızla yayılmaya başlamıştır. Hz. Ebu Bekir, 634 yılında vefat etmeden önce yerine Hz. Ömer’i halife olarak belirlemiştir.
2. Hz. Ömer – İkinci Halife
Hz. Ömer (634–644), adaletiyle tanınan ve Faruk-ı Ekber olarak anılan bir liderdir. Onun döneminde başta Mısır ve Irak olmak üzere birçok ülke İslam topraklarına katılmıştır. Fethedilen bölgelerde yerel halkın dini ve yaşam tarzına müdahale edilmemiştir.
Ömer, mütevazi bir yaşam sürmüş ve savaş ganimetlerini ihtiyaç sahiplerine dağıtmıştır. 644 yılında bir suikast sonucu vefat etmiştir.
3. Hz. Osman – Üçüncü Halife
Hz. Osman (644–656), İslam tarihinde iç karışıklıkların başladığı dönemin lideri olarak bilinir. Onun döneminde Kur’an çoğaltılmaya başlanmış ve Libya ile Tunus’un fethi tamamlanmıştır. Sınırlar Kafkaslara kadar ulaşmış, Hazar Türkleri ile yaşanan çatışmalarda geri çekilmek zorunda kalınmıştır.
Hz. Osman’ın akrabalarını devlet kadrolarına yerleştirmesi bazı huzursuzluklara yol açmış ve Medine’de başlayan isyanlar sonucunda şehit edilmiştir.
4. Hz. Ali – Son Halife
Hz. Ali (656–661), Peygamber Efendimizin damadı ve amcasının oğludur. İslam devletinde dördüncü ve son halife olarak görev yapmıştır. Ancak Emeviler, Hz. Osman’ın katillerinin cezalandırılmaması nedeniyle Hz. Ali’ye biat etmeyi reddetmiştir.
Bu dönemde Müslümanlar arasında ciddi çatışmalar yaşanmış, Cemel Vakası ve Sıffin Savaşı gibi iç savaşlar gerçekleşmiştir. Hz. Ali, bir suikast sonucu şehit edilmiş ve böylece Dört Halife dönemi sona ermiştir.
Dört Halife Dönemi
Dört Halife dönemi, 632–661 yılları arasında toplam 29 yıl sürmüştür.
Halifelerin Görev ve Yetkileri
Halifelerin başlıca görevleri şunlardır:
Allah’ın hükümlerini uygulamak ve ibadetleri yönetmek
Zekât ve diğer vergileri toplamak
Kadıları ve valileri tayin etmek
Halkın mal, can, din ve ahlâkını korumak
İslam devletinin sınırlarını savunmak ve cihadı organize etmek
İhtiyaç sahiplerine ve mağdurlara yardım etmek
Toplumdaki anlaşmazlıkları çözmek ve fitneleri önlemek
