Gözlerinizi kapatıp bir anda kendinizi bambaşka bir sahnede buluyorsunuz; dakikalar, hatta saatler geçtiğini hissediyorsunuz. Ama uyanınca fark ediyorsunuz ki aslında yalnızca birkaç dakika geçmiş. İşte rüyaların büyüsü de tam burada saklı: Beynimiz uyurken bile kendi zamanını yaratıyor.
Zamanda Kaybolmak: Rüya Süresi Gerçekte Ne Kadar?
Rüyaların büyük bölümü, REM (Hızlı Göz Hareketi) adı verilen uyku evresinde görülüyor. Bu dönem, beynin neredeyse uyanıkmış gibi aktif çalıştığı bir süreç. Göz kapaklarımızın altında hareket eden göz bebekleri, beynin adeta “film şeridi” gibi sahne sahne hikayeler oluşturduğunu gösteriyor.
Bilimsel araştırmalara göre, bir insan bir gece boyunca toplamda yaklaşık 2 saat rüya görüyor. Ancak bu sürenin tek bir rüyaya değil, gece boyunca birkaç parçaya bölünmüş halde yaşandığı düşünülüyor.
Bazı çalışmalar, bir rüyanın ortalama 5 ila 45 dakika arasında sürebileceğini ortaya koyuyor. Yani bazen göz açıp kapayana kadar kısa, bazen de bir dizi bölümü kadar uzun olabiliyor!
Rekor Rüya: 3 Saat 8 Dakikalık Uyku Yolculuğu
Kayıtlara geçen en uzun rüya, aslında “en uzun REM evresi” olarak ölçülmüş durumda. 1994 yılında yapılan bir laboratuvar deneyinde, David Powell adlı bir katılımcının REM süresi tam 3 saat 8 dakika sürdü.
Bu süre, Guinness Rekorlar Kitabı’na “ölçülmüş en uzun rüya evresi” olarak geçti. Elbette bu, rüyanın tamamının kesintisiz olarak yaşandığı anlamına gelmiyor; ancak insan beyninin uykuda bile bu kadar uzun süre “aktif düş dünyasında” kalabilmesi oldukça etkileyici.
Zamanın Eğriliği: Rüyada Saatler Geçiyor Gibi Hissetmek Neden?
Rüyadayken zaman bambaşka işler.
Uyandığınızda “Bir gün geçmiş gibiydi!” dediğiniz rüyalar aslında sadece birkaç dakika sürmüş olabilir. Uzmanlara göre, rüya sırasında beynin zaman algısı bozuluyor. Özellikle sabaha doğru yaşanan REM evreleri daha uzun sürdüğü için, rüya da “sonsuzmuş gibi” hissediliyor.
Bazı kişiler rüyalarında uzun yolculuklara çıktığını, yıllar geçtiğini ya da bir ömür yaşadığını anlatır. Oysa bu sahnelerin tamamı, beynin saniyeler içinde kurduğu bir illüzyondur. Kısacası, rüyada zaman bükülür, hissedilenle ölçülen asla aynı değildir.
Ölçememenin Zorluğu: Bilim Bile Net Cevap Veremiyor
Bir rüyanın tam olarak ne kadar sürdüğünü anlamak sandığınızdan çok daha zor.
Araştırmacılar, uyku laboratuvarlarında EEG cihazlarıyla beyin dalgalarını, göz hareketlerini ve kas tepkilerini izliyor. Ancak kişi uyandıktan sonra rüyayı ne kadar hatırladığı, sürenin hesaplanmasında büyük fark yaratıyor.
Bazen birden fazla kısa rüya, kişinin zihninde tek ve uzun bir hikaye gibi birleşebiliyor. Bu yüzden “rüya süresi” konusu hala gizemini koruyor.
Bugüne kadar ölçülmüş en uzun rüya evresi 3 saat 8 dakika olarak kayıtlara geçti. Ancak bilim insanlarına göre, bir rüya genellikle 5 ila 30 dakika arasında sürüyor. Yine de, beynimizin bu süreyi nasıl hissettiği tamamen bize özel. Kimimiz için bir rüya birkaç saniyede ömürlük bir hatıra yaratabilir.
