Türkiye’de çay neredeyse bir yaşam biçimi… Sabah kahvaltısında, iş arasında, akşam sohbetinde… Ancak uzmanlar, bu kadar sık tükettiğimiz çayın sıcaklığının aslında düşündüğümüzden çok daha önemli olduğunu söylüyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Atilla Eroğlu, özellikle kaynar çay içme alışkanlığının yemek borusunda fark edilmeden biriken hasarlara yol açtığını belirtiyor. Eroğlu’na göre asıl sorun çayda değil; onu yanarcasına içme alışkanlığımızda.
“Kaynar Çay, Fark Etmeden Yemek Borusunu Yakıyor”
Prof. Dr. Eroğlu, çok sıcak çayın yemek borusuna tıpkı bir yanık etkisi yaptığını, bunun her gün tekrarlandığında dokuların kendini onarmakta zorlandığını anlatıyor. Bu durum, uzun vadede hücre yapısını bozarak yemek borusu kanseri riskini artırıyor. Çoğu kişi boğazında yanma hissetmediği için tehlikenin farkına bile varmıyor; ama sorun tam da bu görünmeyen hasarda.
Uzman uyarısı oldukça net:
65 derecenin üzerindeki çay “riskli sıcaklık” grubuna giriyor.
Türkiye’de çayın çoğu zaman “dumanı üstünde” içildiği düşünüldüğünde, bu uyarının ne kadar kritik olduğu açıkça ortaya çıkıyor.
Bilimsel Veriler Uyarıyı Güçlendiriyor
Farklı ülkelerde yapılan araştırmalar da çok sıcak içeceklerin yemek borusunun koruyucu tabakasını zayıflattığını ve tahrişi artırdığını gösteriyor. Bu tahriş:
- Sigara
- Alkol
- Reflü
- Sağlıksız beslenme
gibi diğer risklerle birleştiğinde tablo daha da ağırlaşıyor. Prof. Dr. Eroğlu, “Kaynar çay, yıllar içinde sessiz bir şekilde hasar biriktiriyor” diyerek özellikle dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Türkiye Neden Daha Riskli?
Bizde çay çoğu zaman “ne kadar sıcaksa o kadar iyi” mantığıyla içiliyor. Çay bardağa dökülür dökülmez yudumlamak, çayı üfleyerek içmek ya da boğazı yakacak sıcaklıktaki çayı “alışkanlık” diye savunmak ne yazık ki yaygın bir durum.
Bu alışkanlık özellikle:
- Karadeniz gibi çayın çok tüketildiği bölgelerde,
- Günde 7–10 bardak çay içen kişilerde
riski daha da yükseltiyor.
Prof. Dr. Atilla Eroğlu’ndan Daha Sağlıklı Çay İçme Önerileri
Prof. Dr. Eroğlu’na göre çay keyfinden vazgeçmeye gerek yok; sadece birkaç küçük değişiklik yeterli:
- Çayınızı bardağa döktükten sonra 2–3 dakika bekleyin.
- Buhar çıkışı bitmeden içmeyin.
- “Kaynar” yerine ılığa yakın sıcaklıkta için.
- Gün boyu bardak bardak çay içmekten kaçının.
- Reflü hastasıysanız, çayı mutlaka daha ılık tüketin.
Bu öneriler, yemek borusunu korumak için oldukça etkili.
Kimler Daha Dikkatli Olmalı?
Bazı kişiler için sıcak çay çok daha büyük bir risk anlamına geliyor:
- Reflü hastaları
- Sigara veya alkol kullananlar
- Ailesinde yemek borusu kanseri bulunanlar
- Çayı her zaman kaynar içenler
Bu grupların sıcak içecek tüketiminde daha hassas davranması gerektiği açıkça belirtiliyor.
Çay bizim kültürümüz, günlük ritüelimiz…
Ama nasıl içtiğimiz sağlığımızı doğrudan etkiliyor.
Prof. Dr. Atilla Eroğlu’nun sözleri aslında her şeyi özetliyor:
“Çayı seviyorsanız, birkaç dakika beklemek sizi korur.”
