Basketbol, Dr. James Naismith’in öğrencilerine kış aylarında enerjilerini atabilecekleri güvenli bir spor bulma çabasıyla 1891 yılında doğdu. Basit bir şeftali sepeti ve 9 temel kural ile başlayan bu macera, bugün dünya çapında milyonlarca insanın tutkuyla bağlandığı bir spor haline geldi.
Basketbolun İcat Edilme Süreci
Dr. James Naismith, Massachusetts’teki YMCA International Training School’da beden eğitimi öğretmeni olarak çalışırken, öğrencilerine kış aylarında kapalı alanda oynayabilecekleri yeni bir spor bulmakla görevlendirildi. Futbol ve Amerikan futbolu gibi sporlar, kapalı alanlarda oynanmaya uygun değildi ve fiziksel temas nedeniyle riskliydi. Naismith, bu soruna çözüm bulmak için yaratıcı bir fikir geliştirdi.
İlk Kurallar ve Oyunun Başlangıcı
Naismith, oyunu tasarlarken üç temel ilkeyi ön planda tuttu: fiziksel teması en aza indirmek, topun kontrolünü kolaylaştırmak ve skor yapmayı zorlaştırarak oyunun heyecanını artırmak. Bu ilkeler doğrultusunda 9 temel kural yazdı. İlk basketbol maçı, 21 Aralık 1891’de oynandı. Naismith, spor salonunun duvarına bir şeftali sepeti astı ve öğrencilerinden topu bu sepete atmaya çalışmalarını istedi. Sepetin altı kapalı olduğu için, her sayıdan sonra birisi merdivenle çıkıp topu almak zorunda kalıyordu. Daha sonra sepetin altı kesilerek topun kendiliğinden düşmesi sağlandı.
İlk Maç ve Basketbolun Yayılması
İlk basketbol maçı, 9 kişilik iki takım arasında oynandı ve maç 1-0 sonuçlandı. O dönemdeki kurallar, topun sadece elle paslanabileceğini veya atılabileceğini, koşarak taşınamayacağını ve fiziksel temasın yasak olduğunu belirtiyordu. Dribbling (top sürme) henüz kurallara eklenmemişti. Basketbol, kısa sürede YMCA aracılığıyla tüm Amerika Birleşik Devletleri’ne yayıldı ve 1936 Berlin Olimpiyatları’nda resmi bir spor dalı olarak kabul edildi.
Dr. James Naismith kimdir?
James Naismith, 6 Kasım 1861’de Kanada’nın Ontario eyaletinde doğdu. McGill Üniversitesi’nde beden eğitimi eğitimi aldı ve Springfield College’da öğretmenlik yaptı. Basketbolu icat etmesinin yanı sıra, kask gibi güvenlik ekipmanlarının geliştirilmesine de katkıda bulundu. 1939 yılında vefat eden Naismith, basketbolun dünya çapında sevilen bir spor haline gelmesini sağlayarak spor tarihinde kalıcı bir iz bıraktı.
