Kırgızistan Ankara Büyükelçiliği, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Merkezi'nin önünde bulunan Cengiz Aytmatov parkına, Cengiz Aytmatov'un doğum günü vesilesiyle çelenk bıraktı.
Cengiz AYTMATOV Kimdir?
Çocukluk Yılları ve Aile Kökeni
Bozkırın bilgesi Kırgız Yazar Cengiz Aytmatov, 12 Aralık 1928 yılında Kırgızistan'da Talas İli, Kara-Buura ilçesine bağlı Şeker Kasabasında doğmuştur. Babası devlet memuru olan Törekul, annesi ise eğitimli bir Tatar kadını olan Nagima Hanım’dır. Törekul Aytmatov, Moskova’da iyi bir eğitim almış ve Kırgızistan’da önemli siyasi görevlerde bulunmuştur.
Ailenin Trajik Kaybı: Baba Törekul'un İdamı
Sovyet yönetiminin baskıcı uygulamaları nedeniyle Törekul Aytmatov, 1938 yılında kapalı bir mahkeme kararıyla idam edilmiştir. Bu dönem Stalinci baskının en yoğun olduğu yıllardır. Aytmatov ailesi, Törekul’un idamı sonrası ağır toplumsal damgalamalar yaşamıştır.
Eğitim Süreci ve Gençlik Yılları
Cengiz Aytmatov ilköğrenimine Moskova’da başlamış ancak babasının tutuklanması üzerine ailesiyle birlikte Şeker’e dönmüştür. 1938’de Rus yatılı okuluna devam etmiş, 1942’de ise okulu bırakarak küçük yaşta kolhoz sekreteri olarak çalışmıştır. 1946’da Cambul’da Veteriner Teknik Okulu’na girerek Rus klasiklerine ilgi duymaya başlamıştır.
Edebiyata Adım Atışı
Aytmatov ilk hikâyesini 1952 yılında Pravda gazetesinde yayımlamıştır. Tarım Enstitüsü’nden mezun olduktan sonra çeviri ve yazı çalışmalarını sürdürmüş, 1956–1958 yılları arasında Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü’nde edebî kuram eğitimi almıştır. 1958’de Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne girmiş ve aynı yıl Sovyet Komünist Partisi ile Yazarlar Birliği’ne üye olmuştur.
Siyasi ve Diplomatik Görevleri
Başarılı edebiyat yaşamının yanı sıra Aytmatov, 1966’da SSCB Yüksek Sovyeti üyeliğine seçilmiştir. 1967’de SSCB Yazarlar Birliği Yürütme Kurulu üyesi olmuş, 1968’de Sovyet Devlet Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Daha sonra Kırgızistan Milletvekilliği yapmış ve Benelux ülkelerinde büyükelçi olarak görev almıştır.
Son Yılları ve Vefatı
Cengiz Aytmatov, böbrek yetmezliği nedeniyle 10 Haziran 2008’de Almanya’nın Nürnberg kentinde vefat etmiştir. Mezarı Ata Beyit’tedir. Ata Beyit, 1938’de Stalin’in emriyle infaz edilen 138 Kırgız aydının toplu mezar alanıdır. Aytmatov’un babasının mezarı da 1991’de burada bulunmuş ve büyük yazar babasının yanında toprağa verilmiştir.
Ata Beyit’in Sembolik Önemi
Ata Beyit, Kırgız kimliğinin ve kolektif hafızasının simgesel mekânıdır. Cengiz Aytmatov’un burada yer alan kabri, hem kişisel hem ulusal bir hikâyenin sembolü hâline gelmiştir.
