Türkiye’de yaşam kalitesini ölçen başlıklardan biri olan sağlık endeksi, son yıllarda hem yerel yönetimlerin hem de vatandaşların en çok merak ettiği göstergeler arasında yer alıyor. Özellikle “Hangi ilçelerde sağlık hizmetlerine erişim daha güçlü?”, “En sağlıklı ilçeler hangileri?” soruları, açıklanan verilerle birlikte daha görünür hale geliyor. İşte Türkiye’de sağlık endeksinin ne anlama geldiği ve öne çıkan ilçelere dair çerçeve…
Sağlık Endeksi Nedir, Neye Göre Hesaplanır?
Türkiye’de sağlık endeksi; sağlık hizmetlerine erişim, hastane ve sağlık personeli yoğunluğu, bebek ve anne sağlığı, yaşam beklentisi, koruyucu sağlık hizmetleri ve temel sağlık altyapısı gibi birçok alt başlığın birlikte değerlendirilmesiyle oluşturuluyor. Bu göstergeler, genellikle TÜİK’in Yaşam Endeksi, Sağlık Bakanlığı istatistikleri ve yerel sağlık verileri temel alınarak yorumlanıyor.
Burada dikkat çeken nokta şu: Sağlık endeksi yalnızca “kaç hastane var” sorusuna cevap vermiyor; aynı zamanda hizmetin kalitesi, erişilebilirliği ve sürekliliğini de kapsıyor.
Büyükşehir Merkezleri Neden Öne Çıkıyor?
Son yıllarda açıklanan veriler ve analizler, sağlık endeksinde büyükşehirlerin merkez ilçelerinin üst sıralarda yer aldığını gösteriyor. Bunun başlıca nedenleri arasında:
- Şehir hastaneleri ve eğitim-araştırma hastanelerinin merkezlerde yoğunlaşması
- Uzman hekim ve sağlık personeli sayısının yüksek olması
- Acil sağlık hizmetlerine erişimin hızlı olması
- Özel sağlık kuruluşlarının yaygınlığı
özellikle dikkat çekiyor.
Sağlık Endeksi Yüksek İlçeler Hangileri?
Resmî kurumlar ilçe bazında her yıl net bir sıralama yayımlamasa da, mevcut veriler ve yaşam endeksi sonuçları birlikte değerlendirildiğinde bazı ilçeler öne çıkıyor:
- Ankara – Çankaya: Sağlık kurumlarının yoğunluğu, uzman hekim sayısı ve koruyucu sağlık hizmetleriyle dikkat çekiyor.
- İstanbul – Beşiktaş, Kadıköy, Şişli: Gelişmiş hastane altyapısı, özel ve kamu sağlık kuruluşlarının dengeli dağılımı öne çıkan unsurlar arasında.
- İzmir – Konak, Karşıyaka, Bornova: Ege Bölgesi’nin sağlık altyapısı en güçlü ilçeleri olarak değerlendiriliyor.
- Eskişehir – Tepebaşı: Nüfusa oranla sağlık hizmetlerine erişimde yüksek puan alan ilçelerden biri.
Bu ilçelerde sağlık endeksinin yüksek olmasında, nüfusun eğitim düzeyi, yaşam alışkanlıkları ve yerel yönetimlerin sağlık yatırımları da belirleyici rol oynuyor.
Sağlık Endeksi Sadece Hastaneyle Ölçülmüyor
Uzmanlar, sağlık endeksinin yalnızca fiziksel sağlık hizmetlerinden ibaret olmadığını vurguluyor. İlçelerde:
- Yeşil alan miktarı
- Hava kalitesi
- Spor ve hareket imkânları
- Sağlıklı beslenmeye erişim
- Koruyucu sağlık uygulamaları
gibi faktörler de endeks puanını doğrudan etkiliyor. Bu nedenle bazı daha küçük ama planlı ilçeler, zaman zaman büyük merkezlerle yarışabilecek değerlere ulaşabiliyor.
Türkiye Genelinde Eğilim Ne Yönde?
Son yıllarda sağlık yatırımlarının Anadolu’ya yayılmasıyla birlikte, sağlık endeksinde bölgesel farkların kademeli olarak azaldığı görülüyor. Ancak yine de büyükşehirlerin merkez ilçeleri, altyapı ve hizmet çeşitliliği sayesinde üst sıralardaki yerini koruyor.
Türkiye’de sağlık endeksi yüksek ilçeler; güçlü sağlık altyapısı, nitelikli insan kaynağı ve yaşam kalitesini destekleyen çevresel faktörlerin birleştiği yerler olarak öne çıkıyor. İlçe bazlı sağlık performansı, yalnızca bugünün değil; geleceğin şehir planlamasında da belirleyici bir kriter olmaya devam ediyor.
