İntibakın Sözlük Anlamı ve Hukuki Anlamı
Sözlük anlamıyla intibak, “bir şeye uyum sağlama, alışma” demektir. Ancak hukuk literatüründe intibak daha çok statü değişikliği, görev ya da maaş uyarlaması gibi konularla ilişkilidir. Özellikle kamu personeli ve emeklilik sisteminde intibak kavramı, kişinin statüsündeki değişikliğe uygun olarak maaş veya haklarının yeniden düzenlenmesini ifade eder. Hukuki anlamda intibak talepleri genellikle düzenleyici işlem veya yasa değişikliği sonucu ortaya çıkar. Yani bir yasa yürürlüğe girdiğinde, geçmişte farklı şartlarla emekli olan bireylerin bu yeni hükümlere göre tekrar değerlendirilmesi gerekebilir.
İntibak Yasası Ne Zaman Çıktı?
Türkiye'de emeklilerle ilgili en bilinen intibak düzenlemesi 2012 yılında yürürlüğe giren İntibak Yasası’dır. Bu yasa ile 2000 yılı öncesinde emekli olan SSK’lı vatandaşların maaşları yeniden hesaplanmış ve birçok kişiye maaş farkı yansıtılmıştır. Amaç, benzer prim ödemeleri yapmasına rağmen farklı dönemlerde emekli olanlar arasında oluşan maaş uçurumunu ortadan kaldırmaktı. Ancak bu yasa yalnızca 2000 öncesi emeklileri kapsadığı için sonrasında emekli olanlar açısından hala bir beklenti söz konusudur. Bu nedenle intibak konusu, yıllardır Türkiye’de sosyal güvenlik alanında en çok konuşulan taleplerden biri olmaya devam etmektedir.
Emekli Maaşı ile İlgili İntibak Düzenlemeleri
İntibak düzenlemeleri, sadece yasa ile değil zaman zaman idari kararlarla da yapılabilir. Özellikle emekli maaşlarının hesaplanmasında kullanılan katsayı, gösterge ve prim gün sayısı gibi kriterlerde değişiklik olduğunda, bu değişikliklerin geçmiş emeklilere de yansıtılması yönünde talepler oluşur. İntibak talepleri sadece maaş artışı beklentisiyle değil, aynı zamanda sosyal adaletin sağlanması açısından da gündeme gelir. Çünkü aynı şartlarda ve sürede çalışan iki bireyin sadece farklı yıllarda emekli olması nedeniyle farklı maaş alması, kamuoyunda eşitsizlik algısı yaratmaktadır. Bu nedenle intibak düzenlemeleri çoğu zaman hem mali hem sosyal yönü olan hassas bir dengeye dayanır.
İntibak Davası Nasıl Açılır?
İntibak talebi bireysel olarak idareye dilekçe verilerek başlatılabileceği gibi, olumsuz cevap alınması durumunda dava yoluyla da ilerletilebilir. Bu süreçte birey, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı başvuru yaparak intibak talebini iletebilir. Kurumun olumsuz yanıt vermesi veya belirli sürede yanıt vermemesi durumunda, İdare Mahkemesi’ne dava açılabilir. Davada başarı sağlanabilmesi için bireyin emeklilik süreci, prim günleri ve maaş hesaplamalarıyla ilgili tüm belgeleri sunması gerekir. Ayrıca intibak davası açmadan önce, benzer emsal kararların incelenmesi, davanın başarı şansını artırabilir. Bu süreçte hukuki destek almak önemlidir çünkü teknik detaylara dayanan bu davalar, hukuki bilgi gerektiren karmaşık hesaplamalar içerebilir.
