u003cbu003e'YARDIMLAR GECE YAPILIRDI'u003c/bu003eZimem defterlerinin yanında Osmanlı toplumunda çok önemli geleneklerden biri de cami, mescit, çarşı gibi yerlerin avlularına konulan 'sadaka taşları'ydı. Zengin insanlar ihtiyaç sahipleri için sadaka taşlarına para bırakır, ihtiyacı olanlar ise ihtiyacı olduğu kadar bu taşlardan para alırdı. Sadaka bırakma işleminin ihtiyacı olan kişi utanmasın diye gece yapılması ise ince düşüncenin en güzel örneklerinden biriydi. Doç. Dr. Zekeriya Işık, Burada yardımı yapan kadar yardıma muhtaç olanların kanaatkârlıkları ve kendisiyle aynı kaderi paylaşan diğer insanları düşünen güzel insani ve vicdani davranışları, toplumun ahlak anlayışını ortaya koyan çok önemli bir gösterge yorumunda bulundu.u003cbu003e'SADECE HALK DEĞİL, DEVLET DE YARDIM YAPARDI'u003c/bu003ePeki Osmanlıda Ramazan ayında yardımlaşma hep halk arasında mı oluyordu? Doç. Dr. Zekeriya Işık, Yardımı sadece halk yapmazdı. Bizzat devlet, devlet ricali de bu hususta bir nevi yarışa girerdi ki burada Ramazaniyelerden bahsetmeden geçmek olmaz. Zira garibe gurebaya, fakir fukaraya yardım etmek sultanın, Devlet-i 'Aliyye'nin şanındandı dedi. Bu ayda cami, mescit, tekke ve zaviye gibi dini ve manevi yerlerin dolup taştığına, iftar, sahur, aydınlanma, ısınma giderlerinin oldukça fazla olduğuna değinen Işık, devletin vakıflara bağlı bu yerlere 'Ramazaniye' adı altında yardımlarda bulunmasının bir gelenek halini aldığını paylaştı. Temel amaç ise Ramazan ayında buralardan istifade etmek isteyen halka gerekli hizmetin sağlıklı bir şekilde verilmek istenmesiydi.u003cbu003e'İKİ SOFRA KURULURDU'u003c/bu003eOsmanlı döneminde oruçların açıldığı, herkesin birbiriyle muhabbet içinde olduğu iftar sofralarının nasıl kurulduğunu da anlatan Zekeriya Işık, Osmanlı döneminde birisi iftariyelik, diğeri asıl iftar sofrası olmak üzere iki sofradan bahsedilebilir. Ezanın okunması öncesinde kurulan iftariyelik sofrada çeşit çeşit reçel, peynir ve şerbetler vardır ve atıştırmalık türü bir sofradır. Bu şekilde oruç açıldıktan sonra akşam namazları kılınır, bu arada makul bir süre geçmiş olur. Ardından asıl iftar sofrasına oturularak ana yemekler yenilirdi detayını verdi.u0026nbsp;