Lübnan’ın, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile yıllardır bekleyen Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Sınırlandırma Anlaşması’nı Meclis onayına sunmadan imzalaması, ülkede büyük bir tartışma başlattı.
26 Kasım’da Baabda Sarayı’nda imzalanan anlaşma, “anayasal ihlal”, “egemenlik riski” ve “iptal edilebilirlik” tartışmalarını beraberinde getirdi.
Hükümet bu adımın deniz işbirliğini güçlendirmek amacı taşıdığını savunurken, hukukçular “Bu şekliyle anayasaya uygun değil” görüşünde.
“Meclis onayı olmadan imzalanamaz”
Lübnan Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Fayiz Rasamini’nin GKRY lideri Nikos Hristodulidis ile imza atması bile tartışma konusu oldu.
Hukuk uzmanları, Anayasa’nın 52. Maddesi’nin bu tür anlaşmalar için Meclis onayını zorunlu kıldığını, aksi durumda anlaşmanın “iptale açık” olduğunu belirtiyor.
Milletvekili George Okais, anlaşmanın imzalanış şeklinin “ciddi bir anayasal ihlal” olduğunu söyledi.
Sınır uzmanı Dr. İsam Halife ise, Lübnan’ın 2.643–5.000 kilometrekarelik alan kaybına uğrayabileceğini öne sürerek anlaşmanın ülke çıkarlarına zarar verdiğini savundu.
Suriye ile çözülemeyen sınır meselesi anlaşmayı daha da karmaşık hale getirdi
Uzmanlara göre GKRY ile yapılan imza, Suriye ile deniz sınırı meselesi çözülmeden atıldı.
Lübnan ve GKRY’nin sınırlandırmada esas aldığı 7. nokta, Suriye tarafından yalnızca 5. nokta olarak kabul ediliyor. Bu durum, iki sınır noktası arasında hâlâ ihtilaf olduğunu gösteriyor.
Anlaşma Meclis’e gelmeden yürürlüğe giremiyor
Hukuk uzmanı Ahmed Hasan, anlaşmanın Meclis’te oylanmadan hukuken geçersiz olduğunu vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Cumhurbaşkanı bile Meclis onayı olmadan uluslararası anlaşmayı bağlayıcı şekilde imzalayamaz.”
Hasan, anayasa prosedürlerine uyulmadığı için anlaşmanın “iptale açık” olduğunu belirtti.
Türkiye ve KKTC: “Yok hükmünde”
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, GKRY’nin attığı bu adımın Kıbrıslı Türklerin haklarını ilgilendirdiğini vurgulayarak Türkiye ve KKTC’nin haklarını savunmayı sürdüreceğini açıkladı.
Milli Savunma Bakanlığı Sözcüsü Tuğamiral Zeki Aktürk ise:
“KKTC’nin haklarının yok sayıldığı hiçbir anlaşmayı kabul etmeyiz.”
diyerek tepki gösterdi.
KKTC Dışişleri Bakanlığı da anlaşmayı “yok hükmünde” ilan etti.
18 yıldır bekleyen anlaşma yeniden kriz yarattı
İlk olarak 2007’de mutabık kalınan ancak Meclis’ten geçmediği için yürürlüğe girmeyen anlaşma, 2022’den sonra hızlanan görüşmelerle yeniden gündeme taşınmıştı.
Lübnan’ın, deniz sınırlarında İsrail, Suriye ve GKRY ile karmaşık ilişkilere sahip olması, süreci daha da hassas hale getiriyor.
