YKS Tercihleri Nasıl Yapılmalı?

Onlarca yıl süren emek, hayaller, uykusuz geceler, defalarca çözülmüş deneme testleri, alın teri ve gözyaşı… Tüm bunlar, geleceğini şekillendirme mücadelesi veren gençlerimizin üniversite hayali uğruna verdikleri büyük emeğin sadece bir parçasıydı.

21-22 Haziran tarihlerinde Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) yapıldı. Bu zorlu süreçte yalnızca öğrenciler değil, en az onlar kadar aileleri de büyük bir özveriyle destek oldular. Sessizce dualar eden, heyecanını yüreklerinde taşıyan anne babalar, bu sürecin en görünmeyen ama en güçlü kahramanlarıydı.

Şunu hiç kimse ve kurum göz ardı etmemeli; başarı yalnızca puanla ya da sıralamayla ölçülemez. Asıl başarı, gösterilen emek, sabır ve kararlılıkla tanımlanır.

19 Temmuz tarihinde de sonuçlar açıklandı. Şimdi gözler, açıklanan sonuçlarda ve sonuçlara göre yapılacak meslek tercihlerinde.

İnsanın hayatında verdiği en kritik 3 karar

Meslek seçimi; bireyin hayatının büyük bir bölümünü geçireceği alanı belirler. Doğru meslek, kişiye saygınlık ve huzur kazandırırken; yanlış seçim yıllar süren mutsuzluklara neden olabilir.

Eş seçimi; hayat boyu sürecek bir yol arkadaşlığıdır. Yanlış eş seçimi ise bireyin kişisel gelişimini, mutluluğunu ve hatta sağlığını bile olumsuz etkileyebilir.

Din veya ideoloji seçimi; bireyin hayatı anlamlandırma biçimini, değerlerini ve davranışlarını şekillendirir. 

Bu üç karar, bireyin sadece bugünkü hayatını değil; geleceğini, ilişkilerini, iç huzurunu ve toplumla bağını da belirler. Özellikle meslek seçimi, genç yaşta alınan ama uzun vadeli etkileri olan bir karardır. O yüzden YKS tercih süreci, sadece bir üniversiteye yerleşme değil; aslında hayatın en önemli kararlarından birinin ilk adımıdır.

Tercih döneminde dikkat edilmesi gerekenler

YKS sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte şimdi öğrenciler için en az sınav kadar önemli bir süreç başladı: Tercih dönemi. 

Peki tercih yaparken nelere dikkat edilmeli?

BİR, kılavuzu iyi inceleyin. Tercih kılavuzunu detaylıca okuyun. Bazı bölüm ve programlar için özel koşullar mevcut olabilir. Bu şartlar gözden kaçmamalı.

İKİ, puan türüne göre liste hazırlayın. Üniversite ve bölümleri puan türünüze göre sıralayın. Alanların avantajlarını ve dezavantajlarını araştırın. Ailenizin ve okul rehber öğretmeninizin görüşlerini mutlaka alın.

ÜÇ, tercih sıralamasına dikkat edin. Adaylara 24 tercih hakkı veriliyor. Bu tercihleri yaparken başarı sırasının yaklaşık %50 altı ve %50 üstü aralığı hedeflenebilir. En çok istenilen bölümler üst sıralara yazılmalı; düşük puanla başlayan liste yapmaktan çekinilmemelidir. Unutulmamalı: “Ölü tercih” yoktur.

DÖRT, meslek seçiminin önemini göz ardı etmeyin. Meslek; sadece geçim kaynağı değil, aynı zamanda kişisel tatminin, sosyal çevrenin ve ekonomik refahın temelidir. Kişi; yaparken mutlu olacağı, kendini gerçekleştirebileceği bir mesleği seçmeye çalışmalıdır.

Yetenek mi ilgi mi? Tercihlerde yetenek öne çıkmalıdır. Çünkü yetenek, doğuştan gelen bir öğrenme ve uygulama gücüdür. İlgi ise sonradan gelişebilir ve zamanla değişebilir.

Şehir içi mi, şehir dışı mı?

Yüksek puan alan bir aday, istediği bölüm kendi ilinde yoksa şehir dışını tercih edebilir. Ancak ailenin maddi durumu yeterli değilse, şehir içindeki üniversiteler öncelikli olabilir. Barınma, ulaşım ve diğer yaşam maliyetleri mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Hangi alanlara yönelinmeli?

YKS, bir sıralama sınavıdır. Bu yüzden tercihler, sıralama ve mezuniyet sonrası iş bulma olasılıkları dikkate alınarak yapılmalıdır. Her öğrenci için “en iyi bölüm” farklıdır. Bu nedenle adaylar, kendi başarı sıralarına, yeteneklerine ve ilgilerine göre, gerçekten okumak istedikleri alanlara yönelmelidir.

Tercih yapmayıp beklemek isteyenlere bir öneri

Bazı öğrenciler mevcut puanından memnun kalmayabilir. Böyle bir durumda bir yıl beklemek, ilgisi ve yeteneği dışında bir bölüme yerleşmekten daha mantıklıdır. Aday bu kararı ailesiyle açık şekilde paylaşmalı, gerekirse okul psikolojik danışmanından destek almalıdır.

Özel kontenjanlar

Tercih kılavuzunda özel kontenjanlar mevcuttur. Bu kontenjanlar adaylara avantaj sağlasa da sıralamalar dikkatli yapılmalıdır. Aksi halde yerleşme şansı kaçabilir.

Aman dikkat!

Adaylar, tercihlerini yaparken kılavuzu dikkatlice okumalı, özel koşullara dikkat etmeli, okumayacağı bölümleri asla yazmamalıdır. Kazanılan bir bölüme kayıt yaptırılmasa bile, OBP (Ortaöğretim Başarı Puanı) düşeceği unutulmamalıdır.

Adaylar, tercih yaparken ilk ve son tercihlerini bile kazanacaklarmış gibi düşünmelidir. “Nasıl olsa gelmez” diyerek istemedikleri bölümleri yazmak, gelecekte telafisi güç pişmanlıklara neden olabilir.

Ve en önemlisi: Tercih döneminde ailelerin ve okul rehber öğretmenlerinin/psikolojik danışmanların görüşleri mutlaka alınmalıdır. Ne yazık ki her yıl, tercih danışmanlığı adı altında bilgi ve deneyimden yoksun kişilerin yanlış yönlendirmeleri birçok gencin hayatını etkileyebiliyor. Bu tür kişi ve kurumlardan uzak durulmalıdır.

Tüm adaylara, gönüllerindeki hedefe ulaşacakları, hayat boyu memnun olacakları tercihler yapmalarını diliyorum.