Çocukların anne veya babasından dolayı ölüm aylığına hak kazanabilmesi için Türkiye’de veya yabancı bir ülkede sigortalı olarak çalışmaması, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekiyor. Ceza ve tutukevlerindeki atölyelerde çalışanlar, Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında işletmelerde mesleki öğrenim görenler, Yükseköğretim Kanunu kapsamında aylık brüt asgari ücretin altında ücretle çalışanlar ile Türkiye İş Kurumu’nun düzenlediği kurslara katılanlar ölüm aylığı alabiliyor.

7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile getirilen önemli bir değişiklik de anne veya babasından yetim aylığı alan, eğitimine devam eden ve 25 yaşını doldurmamış kız ve erkek çocukların sigortalı olarak çalışmaya başlamaları durumunda artık yetim aylıklarının kesilmeyecek

ÖLÜM (DUL - YETİM) AYLIĞI NEDİR ?
Sosyal güvenlik sisteminde ölüm riskine karşılık ölüm aylığı bağlanması söz konusu. Ölen kişinin geride kalan hak sahiplerine ölen kişiden dolayı bağlanan aylığa ölüm aylığı ya da yetim aylığı denir.

Ancak ölen kişinin sigortalılık statüsü ve ölüm tarihine göre ölüm aylığı şartları farklıdır.
Bu nedenle, ölüm aylığı alınabilmesi için gerekli şartların iyi bilinmesi gerekir. Aksi takdirde ölüm aylığı alınamaz.

YETİM AYLIĞINDAN YARARLANMA ŞARTLARI NELERDİR ?

Yetim aylığına hak kazanma şartlarını düzenleyen 5510 sayılı kanun’ da “Yetim” kavramı kimleri kapsamaktadır ? 5510 Sayılı kanunun 3.maddesinin 7 numaralı bendinde “Hak sahibi” kavramı “Sigortalının ve ya sürekli iş göremezlik geliri ile malullüğü ve yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde ,gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş ,çocuk, ana ve  ,ölüm aylığı babası” olarak tanımlanmıştır.

Bununla birlikte, ölüm aylığı bağlanmasına evlilik bağı içinde doğan çocuklar hak sahibidir. Bir başka hak ise ;Türk medeni kanununa göre sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış yada nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocuklarında hak sahibi olduklarını belirtmek gerekir.

ÖĞRENİMLERİ DEVAM EDERKEN HANGİ TÜR İŞLERDE ÇALIŞANLARIN YETİM AYLIKLARI KESİLMEZ ?

Açıklamasını yapacağımız düzenleme öncesi yetim aylığı alanlar öğrenimlerine devam ediyor olsalar dahi aylıkları kesilmekte idi. Söz konusu düzenlemenin bazı olumsuz sonuçlarından bahsetmek mümkündü.
Bu anlamda, yetim aylığının kesilmemesi için kişiler sigortasız, yani kayıt dışı çalışmayı tercih edebiliyorlardı. Bunun yanında, aylığının kesilmemesi için işgücü piyasasına girmeyi hiç tercih etmeyenler de olabiliyordu.
7103 Sayılı kanun’ un 66.maddesiyl 5510 sayılı kanun ’un 34.maddesine aşağıda ki madde eklenerek bu sorun ortadan kaldırılmış oldu.
Düzenlemeye göre, hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların, 4- a kapsamında sigortalı bir işte çalışmaları bunlara aylık bağlanmasına engel oluşturmayacak. Yani, yetim aylığının kesilmesini gerektirmeyecek denilmiştir.

 HANGİ TÜR ÇALIŞMALARDA YETİM AYLIĞI KESİLİR ?

7103 Sayılı kanunla yapılan düzenleme yalnızca 5510 Sayılı Kanun’un 4/1 -a bendi kapsamında çalışmaları kapsamaktadır .Bu doğrultu da anılan 4/1-b veya 4/1-c bendine tabi olarak ya da yabancı ülke mevzuatına göre çalışan gençlere aylık bağlanamayacağı gibi , aylık bağlandıktan sonra bu kapsam da çalışmaya başlayan gençlerin aylıkları kesilecektir.

Bu açıklamanın akabinde bir istisnai durumu da belirtmek gerekir. 4/1 -b bendi kapsamında sigortalı olunması aylık bağlanmasına ve kesilmesine sebp olsa da 5510 sayılı kanun’un 50. Maddesi kapsamında isteğe bağlı sigortalı olunan zorunlu çalışma kapsamında değerlendirilmediğin den ,isteğe bağlı sigortalı olan gençlerin de aylıkları kesilmez.