Önümüzdeki 30 yıllık süreyi küresel anlamda düşündüğümüzde tarım ve gıda düzeni eşi benzeri görülmemiş bir buhranla karşılaşabilir. Dünya gıda güvenliği ve tarımsal üretkenliği artırmaya odaklanmış durumda. Dünya düzeni böyle bir hale odaklanmış durumda iken ülkemizin; gıdaya erişim, bulunabilirlik, kaynak yeterliliği, verimlik ve kalite gibi değer yargısı değişikliğine gitmesi bu yönde bir gereksinim olduğunu bilmesi gereklidir, şarttır!
Tarımda talep cephesi olarak küresel nüfus 8 milyarlık büyüklüğü geçti. Birleşmiş Milletler Nüfus Projeksiyonuna göre 2030 yılında 9.3 milyara, 2040 yılında 10.3 milyara ve 2050 yılında 12.1 milyara ulaşılacaktır.
Bir yanda artan refah düzeyi diğer yanda değişen beslenme düzenleri ve ek üretim kaynakları gerektiren nitelikli beslenmeye artan talep, gıda düzenini baskı altına mutlaka alacaktır. Düşük tarımsal verimlilik ve üretkenlik genç nüfusun kentlere göçü ve değişen nüfus yapısı tarımda emek ve ücret etkileri yoluyla tarımsal üretkenliği etkileyecektir.
Ülkemizde, su-gıda-enerji bu üçlü karmaşık bir bağıntıdır. Önümüzdeki süreçte bu bağlantının her hangi bir bileşeni için düşünülecek her hangi bir çözüm, kesinlikle diğer ikisi için de aynı şekilde hatta eşit ağırlıkta dikkate alınması gereklidir. Son yıllarda iklim değişikliğinin bu karmaşayı daha da artırdığına şahit oluyoruz.
UFUK TARAMASI
Ülkemiz tarımında ele alınması gereken olmazsa olmaz bir metottur. Ufuk taraması (horizon scanning); gideceğiniz yolu belirten ya da bir başka deyişle şu anda bulunduğunuz yerden nereye gitmeyi istediğinizi ve kimlerle neyi ne kadar paylaşarak planlayıp uygulayacağınızı gösteren bir yöntemdir.
Ayrıca bu yöntemde karar vericilere stratejik bilgi sunan, bütçenin doğru yönetimi için yol gösteren, yatırımların hangi alanlara yönlendirilebileceği, yerel ve küresel eğilimlerin ne yönde ilerleyebileceği konularında periyodik rapor, analiz ve benzeri referans belgeler ile bunların arşivlendiği veri tabanlarının oluşturulmasını amaçlayan bir ortak akıl belirleme yoludur.
Tanım ve açıklamadan sonra: Acaba ülkemiz tarımında ufuk taraması yapılıyor mu? Sorusunun cevabını siz okuyucularıma bırakıyorum.
UYGULANAN TARİF HATALI!
Ülkemiz binlerce yıllık bir kültürün süzgecinden geçmiş insan birikimi ve sermayesine sahiptir. Asıl mesele bunların yanlış kullanılmasından ya da hiç kullanılmamasından kaynaklanmaktadır. Yani un da vardır, yağ da vardır, şeker de… Ancak “helvanın yapılması için uygulanan tarif hatalı.”
Gelir dağılımında inanılmaz bir adaletsizlik hâkim. Toplumun bir kesiminin inanılmaz bir alım gücü var. Hayat pahalılığından etkilenmiyor. Toplumun bir kesimi de bu hayat pahalılığının altında ezildikçe eziliyor. Bunu hükümet görmüyor mu? Tabi ki görüyor ve hükümette bütün imkânlarını seferber ediyor, etmeye çalışıyor. Bunu inkâr edemeyiz! Ancak üstadım, “helvanın yapılması için uygulanan tarif hatalı.”
Son Söz: Ülkemiz tarımı, nereye koşuyor? Üç farklı cevabı var aslında. “İyi koşuyor diyecekler, kötü koşuyor diyecekler ve bilmiyorum diyecekler.” Benim cevabımı rahmetli Cem Karaca vermiş zaten; “bindik bir alamete gidiyoruz kıyamete amaneyyyy”
Hububat ve mısır fiyatları açıklandı. Açıklanan fiyatlar dünya fiyatlarıyla paralel gidiyor, bunu kimse inkâr edemez. Ancak buradaki temel sıkıntı üretici enflasyonu ve girdiler… Dolaysıyla çiftçinin kazancı güneş görmüş kar gibi hızlı bir şekilde eriyor.
Pancar söküm zamanı geldi. Fakat ortada bir fiyat yok! Çiftçi ürününün kıymetini bilmeden mi söküme başlayacak? Çiftçi benzer hayal kırıklığını Şeker Pancarında da yaşayacak mı?
Ayçiçeği borsa fiyatlarında günlük, saatlik düşen fiyatlar verilir durumda. Acaba çiftçi bir darbe de açıklanacak yeni fiyatlardan mı alacak?
Ülkemiz tarımının nereye gittiğini anlayabilmek için hem dışardaki hem de içerdeki manzaraya ve tarım bakanlığının, kendisini nasıl takdim ettiğine ve nasıl algılandığına bakmak gerekiyor.
Ülkemiz tarımı, kendi geleceğini, kendi yönünü, kendine özgü projeler geliştirerek; kısa-orta ve uzun vade tarım politikasına bağlı bir üretim planlaması belirlemenin yollarını bulamazsa, nereye doğru koşacağını bugün olduğu gibi yarın da hiçbir zaman bilemeyecektir!
Sağlıcakla kalın.
