Geçtiğimiz hafta içinde 11'inci Kalkınma Planı TBMM’ye sunuldu. 200 sayfadan büyük olan plan, birçok alanda plan başlıklarını içermekte. 2019’dan 2023’e kadar olan dört yıllık dönemi içeren plandaki ana başlıklar şunlar:
- İstikrarlı ve güçlü ekonomi,
- Rekabetçi üretim ve verimlilik,
- Nitelikli insan, güçlü toplum,
- Yaşanabilir şehirler, sürdürülebilir çevre,
- Hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim
Rekabetçi üretim için sanayi politikalarında ise, dijital dönüşüm, Ar-Ge ve yenilik ve kritik teknolojiler belirlenmiş olan yatay politika alanlarından birkaçı.
Sanayi politikalarında öncelikli sektörler olarak ise aşağıdaki sektörler belirlenmiş.
- Kimya,
- İlaç ve tıbbi cihaz
- Elektronik
- Makine-elektrikli teçhizat
- Otomotiv
- Raylı sistem araçları
Doğrudan bu plan aracılığı ile yönetilen diğer bazı sektörler ise tekstil, giyim, deri, mineraller, ana metaller, gemi inşa ve mobilya sanayileri olarak belirlenmiş durumda.
Türkiye Cumhuriyeti’nin önümüzdeki 4 yıl için rekabetçi üretim ve yenilik amaçlayacağı en öncelikli gelişme alanları ise şu şekilde:
- Tarım,
- Savunma sanayii,
- Turizm
Bu 3 ana alandan tarım alanı, Türkiye’nin kanayan yarası olarak gözümüzün önünde. Enflasyonun ana sebeplerinden birisi olmasının yanında, tarımın yüksek istihdam sağlama niteliği de toplumsal barış ve kalkınma için oldukça önemli.
Savunma sanayii noktasında Türkiye’nin önümüzdeki dönemde beka tehditleri nedeniyle adım attığını zaten görüyorum, daha da atacağını görmekten memnunum. Dolayısıyla bu iki alanın öncelikli rekabet ve yenilik alanları olarak belirlenmesinde ana güdü ihtiyaç.
Turizm ise yüksek potansiyelimizin halen tam kullanılmadığı bir alan olarak öne çıkarılmış ve özellikle hızlı sonuç verebilecek olmasından dolayı da kalkınma planı içerisinde yer almış.
Öncelikli sektörlerin ve alanların belirlenmesinden sonra da sektör sektör politikalar belirlenmiş. Bunlardan dikkatimi çekenler, kamu yatırım politikaları, bilim, teknoloji ve yenilik politikaları, girişimcilik ve KOBİ’ler, bilgi ve iletişim teknolojileri, enerji, ticaretin ve tüketicinin korunması ve yönetim danışmanlığı politikaları.
Plan içerisinde sadece planlama başlıkları ve politikalar değil, bir şirketteki performans göstergeleri gibi, plan hedefleri de tablolar halinde net bir şekilde verilmiş. Bunlardan önemli gördüklerim için 2018'de var olan ve 2023'te beklenen değerler şu şekilde:
- TÜFE: % 20,3’den % 5,0’a
- İmalat sanayi/GSYH oranı: % 19,1‘den % 21,0’e
- Biraz önce bahsettiğim öncelikli sektörlerin imalat sanayi ihracatı içindeki payı: % 37,9’dan % 46,3‘e
- Yüksek teknolojili sanayilerin ihracattaki payı: % 3,2‘den % 5,8’e
- KOSGEB destekleri içinde imalat sanayinin payı: % 48’den % 75’e
- Toplam yük taşımacılığında demir yolunun payı: % 5,15’den % 10’a
- Savunma sanayii yerlilik oranı: % 65’den % 75’e
- Turizmde ziyaretçi başına gecelik gelir: 66 dolardan 86,7 dolara
- Turizmde yabancı ziyaretçi sayısı: 39,5 milyondan 67,7 milyona
- Ar-Ge / GSYH oranı: % 0,96’dan % 1,8’e
- Ar-Ge personeli sayısı 153.352’den 300.000’e
- Fiber bağlantıların nüfusa oranı: % 3,4’den % 11,5’e
- Kadınların internet kullanım oranı: % 65,5’den % 90’a
- Yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğin payı: % 32,5’den % 38,8’e
- Deniz sondajı sayısı: 2’den 26’ya
- İnternetten alışveriş yapanların oranı: % 29,3’ten % 43’e
- E-ticaret işlem hacmi: 138,9 milyardan 300 milyara
- Genç nüfusta işsizlik % 20,3’ten % 17,8’e
- Kadın istihdam oranı: % 29,4’ten % 39’a
- E-devlet hizmetlerini kullanma oranı: % 45,6’dan % 70’e
- E-devlet hizmet sayısı: 4085’ten 7400’e
Bizim burada da hep yazdığımız konuların, plan içerisinde 4 yıllık politikalar halinde yazılması ve hedeflerle de keskinleştirilmiş olması sevindirici. Bundan önceki planların başarı oranını bilmesek de önemli bir söz vardır: “Plan yapmak, plandan önemlidir.” Bu düşünme pratiği dahi, bu planın yapımı sırasında görev alan tüm kamu ve özel sektör temsilcilerine bir yol çizmiştir. Bu planların yapımında gönüllü kamu görevi yapan Özel İhtisas Komisyonlarının planın uygulanması aşamasında da çalışır ve planı gözler durumda tutulması, kamu dışı sektörlerin bu çizilen yolu takibinin sağlanması için de önemli olacaktır.
